1 Qadimgi dunyoda jismoniy tarbiya

53 Mavzu: Kichik va o`rta guruhlarda harakatli o`yinlarni o`tkazish metodlari
Reja:
1 Kichik guruhlarda harakatli o‘yinlar
2 Kichik yoshdagi bolalar
3 Bolalarda o‘yinga qiziqish uyg‘otish
Kichik guruhlarda harakatli o‘yinlar har kuni o‘tkaziladi.
Ular 10–15 minutgacha davom etishi mumkin. Bu o‘yinning
mazmuni va xususiyati, uni qanday sharoitda o‘tkazilishiga,
o‘yinda necha kishi qatnashishiga va hokazolarga bog‘liq.
Harakatli o‘yinlar kunning turli paytlarida o‘tkaziladi. Ertalabki
nonushtaga qadar tarbiyachi barcha bolalarda yaxshi kayfiyat
yaratish uchun individual yoki kichik guruh bilan o‘tkaziladigan
sokin harakatlardagi o‘yinlarni o‘tkazgani ma’qul.
Sayrlar, jismoniy tarbiya, musiqa mashg‘ulotlaridan keyin
sayr paytida tarbiyachi xilma-xil harakat faoliyatini uyg‘otuvchi
mazmunli, harakatli o‘yinlarni ularning butun qonun-qoidalari
bilan hamda o‘yin mashqlarni faol harakatlar bilan birga qo‘shib o‘tkazladi. Bu tadbirlar guruhning ayrim qismi bilan ham, bu- tun guruh bilan ham o‘tkaziladi. Bolalarda kuchli darajadagi diqqat-e’tiborni qunt qilishni talab qiladigan ancha murakkab mashg‘ulotlardan keyin bolalarga yangi o‘yinlarni o‘rgatmasdan, tanish bo‘lgan o‘yinlar takrorlanadi. Musiqa va jismoniy tarbiya mashg‘ulotlari bo‘ladigan kunlarda harakatli o‘yinlar ko‘pincha ertalabki sayrning ikkinchi yarmida o‘tkaziladi. Kechqurungi sayr uchun har qanday harakatli o‘yinlarni o‘tkazish mumkin. Tushki ovqatdan keyingi soatlarda ashulali o‘yinlar, musiqa, qo‘shiq, qofiyali so‘zlar jo‘rligida o‘yinlar o‘tkazish yaxshi natija beradi. Bu esa bolalarning bo‘sh vaqtini yaxshi tashkil etib, ularning emotsional faoliyatini oshiradi. Kichik yoshdagi bolalar kattalar bilan o‘ynashni yoqtirishadi. Shuning uchun ham tarbiyachi turli o‘yinchoqlar ishlatib bolalarda individual sohadagi malakalarni rivojlantirish to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qiladi. Bu yoshdagi bolalar bilan asosan qush va hayvonlar harakatiga taqlid qilish, transport turlariga, odamlarning turli buyumlarga munosabatiga qiyos qilib bajariladigan harakatli o‘yinlarning asosiy mazmunini tashkil etib qolaveradi. Bu yoshdagi bolalar bilan o‘ynaganda yetakchi vazifasini ko‘pincha tarbiyachining o‘zi bajaradi. Bolalarda o‘yinga qiziqish uyg‘otish, ularni o‘yinda ishtirok etishga jalb etish uchun u bolalar bilan o‘yinga tayyorgarlik ko‘radi. Tarbiyachi bolalarga o‘yindagi rollarga qarab maskalar tayyorlaydi, sharoitni o‘ylab ko‘radi, o‘yin materiallarini tayyorlaydi. Bir o‘yinning o‘zi hech qanday o‘zgarishsiz ketma-ket, ikkiuch martadan ortiq qaytarilmasligi kerak, aks holda u bolalarni zeriktirib qo‘yadi. So‘ng ilgaridan tanish bo‘lgan o‘yinga o‘tish mumkin. Faqat shundan keyingina birinchi o‘yinni unga hech qanday o‘zgartirishlar kiritmasdan yana takrorlash mumkin, so‘ngra uning mazmuni va qoidalarni murakkablashtira borish mumkin. Tarbiyachi bolalarga o‘yindagi har qaysi ishtirokchi o‘zini qanday tutishi kerakligini so‘zlab va ko‘rsatib beradi. O‘rta guruhlarda harakatli o‘yinlar har kuni turli vaqtlarda o‘tkaziladi. O‘yin taxminan 8-16 minut davom etadi. O‘rta guruhda o‘yinlar tanlashda ikkinchi kichik guruh uchun o‘yinlar tanlashdagi ko‘rsatmalarga amal qilinadi. Bu yoshdagi bolalarni 6 kishilik guruhlarga birlashtirgan ma’qul.