1. Pul tizimi. Pul muomalasi va uning amal qilish qonuniyatlari Pul bozori. Pulga bo‘lgan talab va pul taklifi

Nisbiy Cheklanganlik Pulning qiymati boshqa xar qanday narsaning qiymati kabi uning ta’minoti va unga bo‘lgan talabga bog‘liq. Pul o‘zining qiymatini foydalikligiga nisbatan cheklanishdan oladi (ehtiyojni qoplash kuchi). Pulning foydalikligi uning maxsulotlar, va xizmatlarga xozir yoki keyin ayribosh imkoniyatidadir. Iqtisodning pulga bo‘lgan talabi turli davrlardagi ayriboshlashlardagi umumiy dollar qiymati qo‘shuv tadbirkorlik tashkilotlari va shaxslar tomonidan kelasi ayriboshlashlar uchun saqlanishi xoxlanayotgan pul miqdorlariga bog‘liq. Pulga bo‘lgan davomiy talab orqali pul ta’minoti to‘lov birligining ichki qiymati yoki sotib olish imkoniyati aniqlaydi (dollar, en, peso yoki boshqalar).⁷

Kishilar o‘zlarining moliyaviy aktivlarini har xil shakllarda, masalan, korporatsiya aksiyalari, xususiy yoki davlat obligatsiyalari shaklida ushlab turishi mumkin. Demak, aktivlar tomonidan pulga talab ham mavjud bo‘ladi.

Aktivlar tomonidan pulga talab foiz stavkasiga teskari mutanosiblikda o‘zgaradi. Foiz stavkasi past bo‘lsa, kishilar ko‘proq miqdordagi naqd pulga egalik qilishni afzal ko‘radi. Aksincha, foiz yuqori bo‘lganda pulni ushlab turish foydasiz va aktivlar shaklidagi pul miqdori ko‘payadi. SHunday qilib, pulga bo‘lgan umumiy talab, aktivlar tomonidan pulga bo‘lgan talab va bitim uchun pulga bo‘lgan talabning miqdori bilan aniqlanadi.





⁷ Campbell R. McConnell “Economics” Principles, Problems, and Policies 2008 205 p