1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

6.10. Nasos stansiyalarini avtomatlashtirish darajasi
 

---

128 
Nasos agregatlari va uskunalari avtomatik ravishda ishga tushirilganda 
boshqaruv signali xar bir agregat yoki uskunaga alohida mexanizmlarni ketma-ket 
ishga ishga teshirish, to‘xtatish va normal ish holatlari ta’minlanadi. Agregatlarni
avriya holatida ishdan to‘xtab qolishi, turli ishdan chiqish holatlarida avtomatik 
himoya va signallash vositalari bilan ta’minlanadi. Bundan tashqari nasos 
stansiyalarida bir qator markazlashgan uskunalar texnik suv ta’minoti, vakuum 
tizim, ventilyatsiya isitish tizimi ham avtomatlashtirilishi zarur. 
Nasos stansiyasining belgilangan texnologik jarayoni sug‘orish tizimini 
avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi sifatida quriladi. Avtomatlashtirilgan nasos 
stansiyalarida nasos agregatlari va markazlashtirilgan uskunalar personal xodimlar 
tomonidan beriluvchi birlamchi impulslar asosida boshqariladi. Bu holda alohida 
uskunalar avtomatik rejimda ishlaydi. Bunday uskunalar soni ekspluatasiya
rejimlari asosida aniqlanadi. 
Programmali boshqaruvda maxsus programmali uskuna yordamida barcha 
agregat va mexanizmlarning ish rejimi moslanadi (masalan bir yoki bir necha
dastur avtomatik ravishda amalga oshiriladi). Programmali boshqaruvda 
avtomatlashtirilgan tizimdan farqli ravishda xizmatchi xodimlar alohida
agregatlarni ishini boshqarmaydilar. Programmali qurilma ishga tushgandan so‘ng 
stansiya avtomatik rejimda ishlay boshlaydi. 
Avtomatik stansiyalarda barcha operetsiyalar xizmatchi xodimlarsiz 
bajariladi. Ish jarayoni rejimlari maxsus datchiklar va avtomatik rostlash tizimlari 
asosida amalga oshiriladi (M. metrolagik parametrlar asosida extiyojga ko‘ra va 
boshqarishga ko‘ra sug‘orish). 
Stansiyaning ish rejimi uning ish rejimi va sug‘orish tizimining
avtomatlashtirilish darajasiga bog‘lik. 
GM tizimlarida nasos stansiyalarining bir necha asosiy turlari mavjud.
- asosiy nasos stansiyalari
- suv tortish nasos stansiyalari
- suv tortish nasos stansiyalari kaskadlari 
- quritish va quritish- sug‘orish nasos stansiyalari. 
Berilgan xar bir stansiyasi sug‘orish tizimining avtomatlashtirish darajasi
va texnologik ish tartibiga ko‘ra yarim avtomatik programmali va avtomatik
rejimda bo‘lishi mumkin. 
Agar tizimda beriluvchi sarf oldindan ma’lum bo‘lmasa ulangan
iste’molchilar soniga ko‘ra nasos stansiyalari avtomatik rejimda extiyojga ko‘ra
ishlaydi. Quritish stansiyalari ham avtomatik rejimda quritilayotgan kollektor 
sathiga ko‘ra ishlaydi. 

---

129