1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

3.12-jadval 
Transport (tranzit) reklamaning afzalliklari va kamchiliklari 
Afzalliklari 
Kamchiliklari 
Tez ko‘zga tashlanadi va 
samaradorligi yuqori 
Doimiy harakatdaligi bois ayrim hollarda uni 
tushunish qiyin (masalan yuk 
mashinalarining bortidagi reklama); 
Transport reklamasi kunning 
aksariyat qismida iste’molchilarning 
nigohida bo‘ladi(sutkaning 16 -18 
soati) 
Atmosfera ta’siri(yomg‘ir, qor, shamol, 
quyosh nuri va shu kabilar)da sifati buzilishi, 
ayrim hollarda ko‘cha bezorilari tomonidan 
shikastlantirilishi mumkin 
Aholining daromadli qatlamlariga tez 
tarqaladi; 
Har doim ham o‘rinli bo‘lmaydi va ommabop 
emas 
Aholi manzillari bo‘ylab tez-tez 
almashganligi bois sizning 
tovaringizni turli iste’molchilar 
guruhi ko‘rishi mumkin 
 
Sotish joyidagi reklama. 
Sotish maydonchalaridagi reklama haridorlarga 
oldin reklama qilingan tovarlarni izlab topish va xozirgi vaqtda reklama qilinmagan 
tovarlarni reklama qilish imkonini beradi. 
Amalda savdo maydonchalari va do‘konlarning barcha maydoni tovarlarni 
sotish va namoyish qilishga mo‘ljallanganligini e’tiborga olishimiz zarur. 
 
 

---

77 
3.13-jadval 
Sotish joyidagi reklamaning afzalliklari va kamchiliklari 
Afzalliklari 
Kamchiliklari 
Bir vaqtning o‘zida reklama va sotishni 
amalga oshirish mumkin 
Sotish joylarida reklama o‘zaro 
o‘xshash tovarlar joylashtirilganda 
samarasiz bo‘lishi mumkin 
Bozorga yangi mahsulot kiritish uchun juda 
qulay 
Sotish joyida reklama qilish arzonga 
tushadi. 
Vitrinalar sotish joyidagi reklamaning shakli va do‘konning ichki va tashqi 
qiyofasini shakllantiruvchi mebel hamdir[16,69]. 
Tovarlarni vitrina orqali namoyish qilish OAV nisbatan ayrim quylaylik va 
ustunliklarini namoyon qiladi: 
–
 
reklama bevosita savdo joyida amalga oshirilganligi bois unga hech kim 
to‘sqinlik qilmaydi; 
–
 
vitrinlarda tovarlarni o‘z holicha ko‘rish mumkinligi bois uning rangi, shakli, 
funksiyalari to‘g‘risida tezda ma’lumot olish mumkin; 
–
 
ko‘plab haridorlarning mavjudligi bois tovarni mukammal o‘rganish mumkin. 
Vitrinalarning quyidagi turlari mavjud: 
Fasadli vitrinalar – do‘konning oynadan iborat old qismi, tashqi ko‘rinishi 
bo‘lib, odatda unga tovarlar qo‘yiladi. 
Namoyish qiluvchi vitrinalar – haridorlarni ma’lum bir tovarlar bilan tanitirish 
uchun mo‘ljallangan bo‘lib, hajmi 2, 1x0, 6 o‘lchamli shkafdan iborat. Bunday 
vitrinalar tovarlarning mavjud modellari, modifikatsiyalari va turli ranglari to‘g‘risida 
tanishish imkonini beradi. Namoyish qiluvchi vitrinalarning barcha tomonlari shaffof 
holda tayyorlanadi va tovarlar barcha tomondan haridorlarga ko‘rinib turadi. 
Savdo vitrinalari – o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatishga asoslangan bo‘lib, butun 
savdo zali bo‘ylab yoki sotuvchiga eng yaqin bo‘lgan seksiyaga joylashtiriladi. Har 
ikkala holda ham tovar haridorlarga yaxshi ko‘rinishi, narxko‘rsatkich va tovarning 
tavsifi bo‘lishi kerak. 
Tovarlarning qadoqlanishi ham o‘ziga xos reklama hisoblanadi. Tovarlarning 
chiroyli va bejirim qilib qadoqlanishi takroriy haridlarni ham rag‘batlaydi 
Tovarlarning qadog‘i haridorlarga quyidagi jihatlari bilan qiziqish uyg‘otadi: 
–
tovarlarni zararlanishdan saqlashi; 
–
tovarlarning bir marta foydalanish uchun kerakli miqdorini aniqlashga 
yordam berishi; 
–
tovar haqidagi asosiy ma’lumotlarni tarqatishi; 
–
tovarlarni tashish vositasi ekanligi; 
–
oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilishni osonlashtirishi; 
–
ikkilamchi tovar sifatida foydalanish mumkinligi; 
–
foydalanish, pishirish va iste’molda qulaylik yaratib berishi; 
–
estetik nuqtai nazardan jozibadorligini oshirishi; 
–
boshqa maqsadlarda foydalanish uchun (shunday tovar qadoqlari mavjudki, 

---