1 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Klonal mikroko„paytirish uslublari. 
Klonal mikroko‗paytirishning bir 
qancha uslublari mavjud va turli xil ko‗rinishda tasniflanadi. Murasige 
tomonidan 1977 yilda taklif qilingan tasniflash bo‗yicha ushbu jarayonning 
quyidagi usullari mavjud:
1. Bo‗g‗im qo‗ltig‗ida joylashgan meristemani faollashtirish. 
2. Eksplanta to‗qimasida adventiv kurtak qosil bo‗lishi. 
3. Kallusda adventiv kurtak hosil bo‗lishi. 
4. Eksplanta hujayralarida somatik embriogenez induksiyasi. 
5. Kallus to‗qimasida somatik embriogenez. 
6. Dastlabki somatik murtak, ya‘ni birlamchi embrioidlarning bo‗lini-
shidan hosil bo‗luvchi to‗qimada qo‗shimcha embrioidlarning vujudga kelishi. 
N.V.Katayev va R.G.Butenko (1983) tomonidan klonal mikroko‗pay-
tirish jarayonining o‗zaro farqlanuvchi ikkita tipi mavjudligi qayd etilgan: 
1. O‗simlikda mavjud bo‗lgan meristemani, barg qo‗ltig‗ida va uyqudagi 
kurtaklarni faollashtirish. 
2. 
De novo
sharoitida kurtak yoki embrioidlarning vujudga kelishi: 
a) eksplanta to‗qimasi asosida davomiy ravishda o‗simtalarning vujudga 
kelishi;
b) somatik embriogenez induksiyasi;
v) birlamchi va ko‗chirib o‗tkazilgan kallus to‗qimasida vujudga kelgan 
kurtaklar differensiatsiyasi.
O‗simliklarda klon tarzida mikroko‗paytirishning asosiy usuli – bu o‗sim-
likda mavjud bo‗lgan meristemani faollashtirish hisoblanadi. Bu apikal 
dominantlikni olib tashlashga asoslanadi (7-rasm).

---