1. Neftni haydash usullari. Rektifikasiya usullari

Neft va gaz mahsulotlarini tahlinini yengillashtirish maqsadida

har xil usullar qo'llaniladi. Ulardan kimyoviy tarkibi va molekulyar

massasi bo'yicha ajratishdir. Neftni ajratish va uning tarkibidan turli

uglevodorod guruhlari va geteroatomli komponentlarni ajratish uchun

kimyoviy va fizikaviy usullardan qo'lllaniladi. Bu usullar quyidagilardir.

1. Neftni haydash usullari.

2. Rektifikasiya usullari.

3. Ekstraksiya usullari.

4. Absorbsiya.

5. Adsorbsiya usuli ularning turlari.

6. Kristallizasiya usuli.

Keyingi vaqtlarda neft va gaz mahsulotlarini komponentlarga

ajratish va ularni tozalashda kristallash, sublimatlash, ekstraksiya va

haydash usullardan foydalaniladi. SHuningdek neftning kimyoviy

tarkibini tekshirish, uning murakkab tuzilishiga ega ekanligi, hamda

har xil haroratlarda ularning har bir komponentining alohida qaynash

harorati mavjud ekanligi ma'lum bo'lib qoldi. Neft komponetlarini,qismlarga bo'lish, hamda uni ajratib olishning bir qancha fizikaviy va

kimyoviy usullari mavjud.

Molekulyar massasi bo'yicha neft komponentlarini ajratib olish

uchun asosan haydash usulidan foydalaniladi.

Haydashning eng muhim turlari quyidagilardir.

1. Oddiy bosim ostida haydash

2. Kichik bosim ostida haydash ya'ni vakuumda haydash.

3. Suv bug'i bilan haydash.

4. Murakkab haydash (rektifikasiyali haydash).

Moddalarni qaynash harorati orasidagi farqi katta bo'lsa, ularni oddiy haydash usuli bilan ajratib olinadi. Avval past haroratda qaynaydigan modda ajratib, keyin yuqori haroratda qaynaydigan modda haydashda yoki qattiq modda ajralib kristallanib qoladi. Moddalarning qaynash haroratidagi farq unchalik katta bo'lmaganda,

avval past haroratda qaynaydigan I modda haydaladi. Bu birinchi fraksiya

deyiladi va uni alohida ajratib olinadi. Harorat ko'tarila boshlag'ich