1. Nanotexnologiya termini kim va qachon fanga kiritgan. Nanologiyani asoschilaridan biri, amerikalik fizik olim R. Feynman, ayrim atomlarni mexanik ravishda manipulyatsiya qilishning nazariy imkoniyati haqida gapirar ekan,

 

5. 

Muzni eritish natijasida olingan suv va bug‘ning kondensatsiyalanishi natijasida 

hosil bo‘lgan suv o‘rtasidagi o‘xshashlik va farqlar nimada? Au

13

,  Au

14

, Au

16

, Au

20

, 

Au

24

 klasterlarining tuzlishlarini tushuntiring. u24 nanoklasterining mumkin 

bolgan strukturalari. 

Au24 nanoklasterining a- shakli eng barqaror strukturadir. Oltin 

nanozarralarni eritmaga otkazadigan erituvchi sifatida tabiiy polimerlar-jelatin yoki agar-

agar ishlatiladi. Ularni vodorod tetraxloroaurat(III) H[AuCl4]  kislota yoki uning tuzi 

bilan, songra qaytaruvchi vosita bilan ishlov berish orqali suvda eriydigan nanokukunlar 

olinadi. Bunda oz ichida kolloid oltin zarralarini ushlagan yorqin qizil rangli eritmalar 

hosil boladi. Qizigi shundaki, nanoklasterlar oddiy suvda ham mavjud suv. Ular bir-

biriga vodorod boglari bilan boglangan alohida suv molekulalarining aglomeratlaridir. 

Xona haroratida va atmosfera bosimida suvning toyingan bugida 10 million yakka 

holatdagi molekulasiga 10000 dimer (H2O)2, 10 siklik trimer (H2O)3 va bitta tetramer 

(H2O)4 togri kelishi hisoblangan. Suyuq suvda bir necha onlab yoki hatto yuzlab suv 

molekulalaridan hosil bolgan ancha yuqori molekulyar ogirlikka ega zarralar topilgan. 

Ularning bazi birlari bir nechta izomerik modifikatsiyada mavjud. Ular bir biridan 

alohida molekulalarning boglanish shakli va tartibi bilan farq qiladi. Ayniqsa, suvda past 

---

haroratda, erish nuqtasiga yaqinida koplab klasterlar uchraydi. Bunday suv maxsus 

xususiyatlar bilan ajralib turadi–bunday suv muz bilan solishtirganda yuqori zichlikka 

ega va osimliklar tomonidan yaxshiroq soriladi. Bu moddaning xossalari nafaqat uning 

sifat yoki miqdoriy tarkibi bilan belgilanishi, ya'ni, faqat kimyoviy formulasi bilan, balki 

uning tuzilishi bilan ham  belgilanadi. Kvant simlar-bu kvant zarrachasi uchun ikki 

olchovli potensial oraga ega, olchami ikki fazoviy holatli bolgan kvant zarralardir. Kvant 

simlarda kvant zarrachalarning harakatga ega bolishi asosiy xusuiyatlardan biri 

hisoblanadi.