1. Nanotexnologiya termini kim va qachon fanga kiritgan. Nanologiyani asoschilaridan biri, amerikalik fizik olim R. Feynman, ayrim atomlarni mexanik ravishda manipulyatsiya qilishning nazariy imkoniyati haqida gapirar ekan,

Nanofan va nanotexnologiya deb nimaga aytiladi? Nanokimyoning kolloid 

kimyodan farqi nima?

Nanokimyo fanining tadqiqot obyektlari kolloid kimyo tadqiqot 

obyektlariga o‘xshash, lekin uning kolloid kimyodan farqli jihati, ular gaz, suyuqlik, va 

qattiq fazalardagi nanozarrachalarning xossalari va reaksion qobiliyatini 

makroo‘lchamlar bilan emas, balki atom va molekulalar soni orqali nanoo‘lchamlarda 

xarakterlanadi. Shu sababli hozirgi paytda nanokimyoga taalluqli zarrachalarning 

o‘lchami 100 nm dan katta bo‘lmasligi taqozo etiladi, ya’ni 100 nm dan katta bo‘lmagan 

nanozarrachalar bilan nanokimyo tadqiq etadigan obyektlar chegaralanadi. Shuni qayd 

etish kerakki, zarra kattaligining eng pastki chegarasi 1nm bilan chegaralanishi, akad. 

I.A.Rebinder ko‘rsatganidek, faza holatini saqlab qoluvchi moddaning eng kichik 

o‘lchami ekanligi bilan bog‘liqdir. XX va XXI asrlarda kimyo va fizika fanlarning o‘zaro 

bog‘lanishi natjasida “Nanofan” deb ataluvchi yangi fan vujudga keldi.Fan nomidagi 

«Nano» degan old qo‘shimcha «nanos» degan yunon so‘zidan olingan bo‘lib, biror 

birlikning milliarddan bir qismi degan ma’noni anglatadi: masalan, 1 nanometr, 1 

nanosekund va h.k. Fizikada nanozarrachalar deganda o‘lchamlari 1 nanometrdan 

100 nanometrgacha bo‘lgan obyektlar tushuniladi. Nanotexnologiyaning eng oxirgi 

tariflaridan biri:– nanotexnologiya–bu yangi unikal kimyoviy, fizikaviy, biologik 

xossalarga ega bo‘lgan obyektlarni olish uchun-maqsadli shaklga, o‘lchamga ega 

nanomasshtabli elementlarning integrasiyasini va o‘zaro ta’sirini nazoratini va 

modifikasiyasini maqsadli yo‘ naltirilgan metod va usullarning jamgarmasidir. 

Nanotexnologiyaning asosiy maqsadi– yangi unikal xossalarga ega obyektlar olish. 

ISO/TТК 229 Texnik qo‘mitasida nanotexnologiya deganda quyidagilar nazarda tutiladi: 

odatda 1 nm miqyosdagi, lekin 100 nm dan kam bo‘lgan o‘lchovni istisno qilmasdan, 

o‘lchov effektini (hodisasini) amalga oshirish yangi dasturlarning paydo bo‘lishiga olib 

keladigan jarayonlarni o‘rganish va boshqarish; erkin atomlar yoki molekulalarning 

xossalaridan farq qiluvchi nanometer masshtabidagi obyekt va materiallarning 

xususiyatlaridan foydalanib, ushbu xususiyatlarni amalga oshiradigan yanada 

takomillashtirilgan materiallar, moslamalar, tizimlar yaratish