1. Nanotexnologiya termini kim va qachon fanga kiritgan. Nanologiyani asoschilaridan biri, amerikalik fizik olim R. Feynman, ayrim atomlarni mexanik ravishda manipulyatsiya qilishning nazariy imkoniyati haqida gapirar ekan,

21. Kumush nanozarrachalarini sintezlashning Borgidridli metodi 

Bu metod bugungi 

kunda keng tarqalgan usullardan biri hisoblanadi. Bu metodda biror stabillashtiruvchi 

agent eritmasi muhitida 0oC da  Ag+ ionlarini NaBH4 bilan qaytarib kumush 

nanozarrachalari sintezlanadi. NaBH4+AgNO3 Ag+0,5H2+0,5B2H6+NaNO3 Ag 

nanozarrachalarini sintezi ham suvli muhitda, ham etanol-suv erituvchilari aralachmasida 

bir qator eksperimentlar o‘tkazilgan. Suvli muhitda sintez qilichning odatdagi usuli 

quyidagicha:[NaBH4]=2·10-3 mol/l konsentratsiyali natriy borgidrid eritmasi t=0°C ga 

qadar sovutilib, keyin kuchli aralashtirish bilan kumush nitrat [AgNO3]=10-3 mol/l 

solinadi. Umumiy reaktsiya tenglamasi quyidagicha: AgNO3+NaBH4+ 3H2O=NaNO3+ 

B(OH)3+3,5H2+Ag0. Reaktiv eritmalari hajmidagi o‘zgarishlarning konsentratsiyasi 

---

nisbatlarini aniqlash uchun foydalaniladi. Keyinchalik, olingan zollar sedimantatsiya 

tahlili CPS DC 24000 diskdagi ultrasentrifuga tekshiruvida 

ko‘riladi.Konsentratsiyasining nisbati [AgNO3 eritmasi]/[NaBH4]=1/10 bo‘lganda, 

sedimantatsiya tahlili olingan natijalar ko‘rsatganki zarrachalarning 85% i 10÷15 nm 

o‘lchamli ekan, shuningdek 50÷100nm li zarralar ham bo‘lishi aniqlangan. Nisbati 

[AgNO3 eritmasi]/[NaBH4]=1/6  aralashmadan olingan zol zarrachalar o‘lchamining 

ko‘pi 1÷30 nm o‘lchamli va 30÷70 nm faqat bir oz miqdorda bo‘lishi o‘rganilgan. Zolni 

sedimantatsiya tahlili vaqti 15 kunda yakunlangan. Bu tajribalarni o‘rganish suvda 

amalga oshirilgan. Ushbu tajriba va avvalgi usulning standart prototipi orasida olib 

borilgan va farqi faqatgina NaBH4 ning suvda emas, dastlab etanolda eritilganligidan 

iborat.  Ushbu usul bo‘yicha bir nechta tajribalar o‘tkazilgan, bunda optimal 

konsentratsiya nisbati [AgNO3]/[NaBH4]=1/10 ni ko‘rsatgan. Bunday usulda olingan 

na’munalarning sedimentsion tahlilidan so‘ng, zarralar diametri bo‘yicha ularning soni 

grafigi aksariyat zarralarning o‘lchamini 10 dan 15 nm gacha bo‘lishini ko‘rsatdi.