1. Naflilik nazariyasining asosiy qoidalari. Naflilik funksiyasi, umumiy naflilik va chekli naflilik

5.4-rasm. Gumma va fanta ichimligi uchun befarqlik egri chizig‘i.
5.4-rasmdagi grafikda bitta gumma bilan uchta fanta ichimligi ( A nuqta) beradigan naf, 2 ta gumma bilan 2 ta fanta ichimligi (В nuqta) beradigan nafga teng. Demak, befarqlik egri chizig‘i bir xil naf beradigan gumma va fanta ichimliklari kombinatsiyalari nuqtalaridan iborat. Befarqlik egri chiziqlar majmuasi befarqlik egri chiziqlari kartasini beradi (5.5-rasm).

5.5-rasm. Befarqlik egri chiziqlari kartasi.
Befarqlik egri chiziqlari bir-biri bilan kesishmaydi. Befarqlik egri chiziqlari qanchalik o‘ngda va tepada joylashgan bo‘lsa, unga to‘g‘ri keladigan naflik shuncha yuqori bo‘ladi: Masalan, 5.5-rasmdagi befarqlik egri chiziqlari joylashuviga ko‘ra U3 U2 U1 deb yozish mumkin.
Ne'matlarning bir-birini o‘rnini bosishi. Ne'matlarning bir-birini o‘rnini bosish zonasi deb - bir ne'mat bilan ikkinchi ne'matni samarali almashtirish mumkin bo‘lgan oraliqga aytiladi (5.6-rasm).

0 N L
5.6-rasm. Almashtirish zonasi.
Rasmdagi 0N ga teng bo‘lgan X ₁ ne'matning miqdori iste'molchi uchun shunday zaruriy minimal miqdor hisoblanadiki, u ushbu miqdordagi ne'matning o‘rniga X ₂ ne'matdan qancha ko‘p taklif qilinmasin voz kecha olmaydi. Xuddi shunday 0_F miqdorga teng bo‘lgan X ₂ ne'matning miqdori ham iste'molchi uchun zaruriy minimal miqdor hisoblanadi. X ₁ va X ₂ ne'matlarning o‘zaro almashish sohasi bo‘lib _VW oraliq hisoblanadi. Bu oraliqda, bu ikki ne'matning bir-biri bilan almashtirish mazmunga ega.
Chekli almashtirish normasi. Befarqlik egri chizig‘ining pastga tomon yotiqligi X ₂ ne'matni _{X 1} ne'mat bilan chekli almashtirish normasini ifodalaydi. Chekli almashtirish normasi odatda MRS_X1,_X2 bilan belgilanadi.
Chekli almashtirish normasi MRS_X1,_X2 ning miqdori gorizontal o‘q bo‘yicha ifodalangan X ₁ ne'matning bir birligi uchun, vertikal o‘q bo‘yicha ifodalangan X ₂ ne'matning qancha miqdoridan voz kechish mumkinligini ko‘rsatadi.