1. Мукаддима маълумот дар бораи фан

194. Хати Таълиқ дар кадом аср пайдо шудааст.
Таълиқ. Эҷоди ин хат ба эрониён мансуб аст. Қариб ҳамаи сарчашмаҳо ва ҳамаи донишмандони имрўза бар онанд, ки асоси таълиқ алифбои араб буда, хатҳои паҳлавй ва авестой ба он бетаъсир намондаанд. Пайдоиши таълиқ ба асри X таадлуқ дорад ва баъзеҳо Хоча Абулол ва баъзеи дигар Ҳасани Форсиро эҷодкори он донистаанд. Таълиқ то асри 1У хеле ривоҷ дошт. Вай барои навиштани китобҳо ва номаҳо истифода мешуд. Таълиқ дар кишварҳои араб маъмул нашудааст ва ҳатто баъзе сарчашмахои арабй аз он бехабар будаанд. Дар асрҳои Х111-Х1У Хоча Тоҷиддини Исфаҳонй ва Ҳоҷй Абдулҳай Муншй хати шикастаи таълиқро ба вуҷуд овардаанд ва он азбаски барои зуднависй мувофиқ буд (дар зебой ҳам аз дигар хатҳо боло меистад), зуд машҳур шуд. Дигар корҳои идорй аксаран бо хати шикастаи таълиқ анҷом меёфт. Аз асри ХУ сар карда, ба сабаби пайдоиши хати ниҳоят зебои настаълиқ, ин хат кам-кам аз истифода баромад. Азбаски дар таълиқ ва шикастаи таълиқ ҳарфҳо ба ҳам пайваст ва печида навишта мешуданд, хондани онҳо мушкилоти зиёд дорад ва таълиқ барои он гуфтаанд, ки ин хат миёни тавқеъ ва риқоъ муаллақ (овезон) аст. Аҳмад бинни Алии Шерозй, Абдураҳмони Музаҳҳиб, Хоча Абулҳаи Муншй, Дарвеши Балхй, Хоча Ҳиротй, Муҳаммад Қозими Исфаҳонй ва бисёр дигарон дар навиштани таълиқ устоди комил буданд.