1-Modul. Psixologiya predmeti



Download 479,16 Kb.
Pdf ko'rish
bet15/25
Sana15.01.2021
Hajmi479,16 Kb.
#55473
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   25
Bog'liq
1 maruza Psixologiya fanining predmeti va rivojlanish tarixi Psixologiyaning

Uchinchi  bosqich.  Psixologiya  xulq-atvor  haqidagi  fan  sifatida  XX  asrda 

paydo  bo`ldi  (D-  Uotson,  E.  Torndayk).  Psixologiyaning  vazifalari  -  tajribalar 

qo`yish  va  bevosita  ko`rish  mumkin  bo`lganlarni,  aynan,  insonning  xulq-atvori, 

harakatlari,  ta`sirlanishga  javoblarini  kuzatish  (harakatlarni  keltirib  chiqaruvchi 

motivlar hisobga olinmas edi). 

To`rtinchi bosqich. Psixologiya ob`ektiv qonuniyatlarni, psixikaning faoliyat 

va ifodalanish mexanizmlari, shuningdek, faktlarni o`rganuvchi fan sifatida. 



Ilmiy  yo`nalishlar  va  maktablar.  Psixologiya  fani  taraqqiyotida  nemis 

psixologiya maktabi muhim o`rinlardan birini egallaydi va XX asrning boshlarida 




Germaniyada  Vyursburg  psixologiya  maktabi  deb  nomlangan  yangi  yo`nalishga 

ega  bo`lgan  psixologik  oqim  paydo  bo`ldi.  Mazkur  yo`nalishning  yirik  vakillari 

sifatida O.Kyulpe (1862-1915), K. Byuller (1879-1922), A.Messer (1837-1937), 

Ax  Narsis  (1871-1946)  va  boshqalarni  sanab  o`tish  lozim.  Ular  tomonidan  olib 

borilgan  eksperimental  tadqiqotlar  tafakkur  muammosining  rivojiga  ma`lum 

darajada  hissa  qo`sha  oldi.  Vyursburg  psixologiya  maktabi  vakillari  tafakkurni 

hissiy  bosqichda  turgan  psixik  jarayonlarga,  ya`ni  sezgi  va  tasavvurlarga  ajratib 

o`rganishda rasional bosqichdagi murakkab jihatlardan mexanik ravishda vujudga 

keladi,  deb  tushuntirish  mumkin  emasligini  eksperimental  yo`l  bilan  isbotlashga 

harakat  qildilar.  Olib  borilgan  tadqiqotlarni  o`zlarining  ustilarida  o`tkazib, 

natijalarni ob`ektiv bo`lishiga kamroq e`tibor berganlar. 

Vyursburg psixologiya maktabining namoyondalari tafakkur bu ichki harakat, 

aktidir  deb  qaray  boshlaydilar.  O`z-o`zini  kuzatish  metodidan  foydalanib,  ish 

tutishda  ular  mana  bunday  ifodaning  ma`nosini  tushuntirib  berishlari  lozim, 

tafakkur  haddan  tashqari  mashaqqatliki,  shunga  qaramay  ko`pchilik  shunchaki 

hukm  chiqarishni  ma`qul  ko`radilar.  N.Ax  tomonidan  sun`iy  tushunchalarning 

shakllanishi  bo`yicha  dastlabki  metodika  yaratildi.  Mazkur  nazariya  vakillari 

tafakkurni munosabatlarning aks etishi bilan bog`lab, tafakkurni munosabatlarning 

birlamchi  qarab  chiqish,  yoinki  birlamchi  ma`lumot  berish  manbai  sifatida  talqin 

qiladilar.  Tafakkur  taraqqiyoti  masalasini  ko`tarib  chiqib,  o`sishning  fikrlarni 

faollashtirish  orqali  amaliy  faoliyatdan  tafakkurni  mutlaqo  ajratib  qo`ydilar. 

Tafakkurni tadqiq qilishning asosiy  metodi  - bu o`z-o`zini kuzatish ekanligini tan 

oladi, xolos. Mazkur  muammo gnoselogik nuqtai nazardan olib qaralganda ushbu 

pozisiya idealizm izmiga kirib borayotganligini anglab olish unchalik qiyin emas. 

Vyursburg  maktabi  namoyondalari  tafakkurni  alohida  mustaqil  bilish  faoliyati 

sifatida  aniq  ko`rsata  bildi.  Biroq  tafakkurni  amaliyotda  nutqdan  va  hissiy 

obrazlardan qat`iy ajratib tashladilar. 

Vyursburg  psixologiya  maktabi  namoyondalaridan  biri  O.Zels  tafakkurni 

intellektual  operasiyalar  harakati  sifatida  qabul  qilgan.  U  o`z  oldiga  fikr  yuritish 

faoliyatining  u  yoki  bu  jihatlari  qay  yo`sinda  shakllanishini  kuzatish,  intellektual 

faoliyat  bosqichlarini  ko`rsatish  aqliy  faoliyatning  produktiv  va  reproduktiv 

ko`rinishidagi ziddiyatlarni bartaraf qilish vazifasini qo`ydi. O.Zels masala yechish 

jarayonini  o`rganishda  umumiylikka  ega  bo`lgan  masalani  vujudga  keltirish 

bosqichlariga  alohida  e`tibor  berib,  elementlar  bilan  predmetlar  munosabatini 

ajratib  ko`rsatadi.  Buning  natijasida  muammo  kompleksi  namoyon  bo`ladi. 

Kompleks  o`z  ichiga  ushbu  jihatlarni  qamrab  olishi  nazarda  tutilgan:  a) 

ma`lumning  tavsifnomasini  bo`laklarga  ajratish;  b)  qidiriluvchi  noma`lumning 

o`rnini 

aniqlash;  v)  noma`lum 

qidiriluvchi  bilan 

ma`lum 


o`rtasidagi 

munosabatlarni ajratib ko`rsatish. 

Germaniyada  psixologiyaning  geshtaltpsixologiya  yo`nalishi  vujudga  keldi. 

Uning,  ko`zga  ko`ringan  namoyondalari  qatoriga  X.Erenfels  (1859-1932), 




Download 479,16 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish