1-Modul. Psixologiya predmeti

V.Keler  (1887-1967),  K.Kofka  (1886-1941)  va  boshqalar  kiradi.  Geshtaltchilar 

fikriga  qaraganda,  har  bir  psixik  hodisaning  mazmuni  uning  tarkibiga  kiruvchi 

qism  va  elementlarni  birgalikda  aks  ettirishdan  ko`lam  jihatidan  keng,  mazmun 

jihatidan  rang-barangdir.  Geshtaltchilarning  aksiomatik  xarakterga  ega  bo`lgan 

---

ushbu  tezislari  mazkur  ta`limot  g`oyasini  ochib  berishga  xizmat  qiladi,  alohida 

olingan qism va elementlarning yig`indisi yaxlit tuzilish mazmunini belgilab bera 

olmaydi,  aksincha  yaxlit  tuzilma  qism  va  elementlarning  xususiyatlari  va 

xossalarini belgilab berishga qurbi yetadi. 

Geshtaltpsixologiyaning  markaziy  nazariyasi  har  qanday  psixologik 

jarayonlarning  bosh  mohiyati  ularning  sezgilarga  o`xshash  alohida  elemetlari 

emas, balki konfigurasiya shakl yoki geshtaltchilarning yaxlit yaratishidan iborat.  

Geshtaltpsixologiyada  tafakkur  muammosining  tadqiqoti  keng  qamrovli 

tarzda olib boriladi. Jumladan, V.Kyoler antropoidlarning intellektual harakatlarini 

eksperimental o`rganish natijasida yuqori darajada taraqqiy qilgan maymunlarning 

aqliy  harakatida  inson  harakatiga  xos  o`xshashlik  borligi  to`g`risida  xulosa 

chiqaradi.  

V.Kyolerning  fikricha, topshiriqni  yechish  mexanizmi  quyidagilardan iborat: 

organizmning optik maydonidagi vaziyatlarning muhim elementlari bir butunlikni, 

ya`ni vaziyat elementlariga, geshtalt ichiga kirib, geshtaltda qaysi joyni egallashga 

bog`liq  ravishda  yangi  ahamiyat  kasb  etadi.  Vaziyatning  muhim  elementlaridan 

namoyon  bo`luvchi  geshtaltchilar  muammosi  vaziyatda  organizmda  ba`zi  bir 

zo’riqishlar  ta`sirida  vujudga  keladi,  topshiriqni  yechish  muammoli  vaziyatning 

qismlari yangi geshtaltda yangi munosabatda idrok qilina boshlaganida tugallanadi. 

Masalani  yechish  aniq  qadamlarni  yuzaga  keltiruvchi  geshtalt  sifatida  maydonga 

chiqadi.  

Geshtaltchilar  tafakkur  psixologiyasining  qator  muammolarini  ko`tarib 

chiqadilar,  chunonchi  ijodiy  tafakkurning  o`ziga  xosligi,  tafakkur  jarayonida 

yangilikning  vujudga  kelishi,  bilimlar  bilan  tafakkur  nisbati,  topshiriqni  bajarish 

jarayonida  asta-sekin  va  birdaniga  yechish  yo`lini  qo`llash  kabilar.  Tafakkurni 

psixologik  o`rganishda  funksional  rivojlanish  g`oyasini  amaliyotga  tadbiq  qilish 

ham ma`lum darajada geshtaltpsixologiya namoyondalarining xizmati hisoblanadi.  

Shunga 

qaramasdan