Bul tarawda birinshi qa’demler Delsarte (1871-1911) ta’repinen islendi. Ol
gimnastika h’a’reketleri ja’rdeminde o’z pikirin, ta’shwishin h’a’m sezimin
Onın’ islep shıqqan ta’sirli shınıg’ıwlar kompleksi ko’rkem gimnastikanın’
tiykarın quradı.
Ko’rkem gimnastika elementlerinin’ rawajlanıwına İrlandiyada tuwılg’an,
klassikalıq baletke qarsı o’zinin’ erkin ayaq oyının du’zgen, amerikalı ayaq oyınshı
Aysedora Dunkan (1878-1927) o’z ta’sirin tiygizdi. Bul taza ayaq oyınnın’ tiykarg’ı
texnikasın a’piwayı ta’biyiy h’a’reketler h’a’r qıylı xa’reketler menen birge
orınlanatug’ın adımlar, sekiriwler, juwırıw, burılıw quradı.
Ko’rkem gimnastikanın’ baslanıwı h’a’r tu’rli: gimnastikalıq, plastikalıq h’a’m
ayaq oyın h’a’reketlerin u’yretiwden kelip shıg’adı.
Biraq ko’rkem gimnastika sport tu’ri sıpatında 1934-jılı Sank-Peterburgtın’
P.F.Lesgaft atındag’ı Dene ta’rbiyası institutında ashılg’an «Ko’rkem h’a’reket».
Ko’rkem gimnastika sporttın’ en’ jas tu’rine kiredi, Zamanago’y Olimpiada
oyınlarında 50 den aslam sport tu’ri bar. Biraq usılardın’ ishinen tek ko’rkem
gimnastika sport tu’ri Rossiyadan kelip shıqqan bolıp ko’rkem gimnastikanın
birinshi oqıtıwshı mug’allimlerden Roza Abramovna Varshovskaya (1895-1982g),
Elena Nikolaevna Gorlova (1889-1971 j), Zinaida Davıdovna Verbova (1898-1968
j), Aleksandra Mixaylovna Semenova-Naypak (1900-1982 j).
Ko’rkem gimnastika boyınsha birinshi jarıs 1939-jılı mart ayında Leningrad
qalasında, Lesgaft atındag’ı dene ta’rbiyası institutının’ mugallimleri h’a’m
studentlerdin’ ja’rdeminde o’tkeriledi.
Ko’rkem gimnastika boyınsha birinshi ma’rte razryadlı klassifikatsiyalar h’a’m
normativlerden dene ta’rbiyası institutının’ mug’allimleri h’a’m pitkeriwshileri
R.A.Varshovskaya, A.Larionova, Yu.Shishkrёva, T.Barakina, L.Kudresheva,
T.Markovalar ta’repinen 1941-jılı islep shıg’arıldı. 1945-jıldın dekabr ayında
ko’rkem gimnastika, Leningradlı qa’nigeler ta’repinen barlıq qalalar ushın du’zildi
dep esaplandı. № 595 buyrıq penen 22-oktyabr 1946-jılı pu’tkil soyuzlıq komitettin’
dene ta’rbiyası h’a’m sport jumısları ta’repinen tastıyqlandı.
Ko’rkem gimnastika boyınsha birinshi dissertatsiya Leningradta 1946-jılı
R.A.Varshovskaya jaqlag’an. Birinshi metodikalıq oqıw-quralı ko’rkem gimnastika
mug’allimleri ushın JO’SM h’a’m sport sektsiyalarında Yu.N.Shishkarёva
ta’repinen tayarlandı h’a’m 1950-jıldan baslap basıp shıg’arıldı, al ekinshi 1954-jıl
Yu.İ.Shishkarёva menen birge jazgan adamlar R.Varshovskaya, E.Gorlova,
Z.Berbova, T.Barakina, A.Larionova h’a’m L.Kudresheva ta’repinen shıg’arıldı.
Birinshi ma’rte dene ta’rbiyası institutı ushın L.P.Orlov h’a’m Leningradlı
qa’nigeler kollektivi ta’repinen oqıw quralları 1965-1973 j basıp shıg’arıldı. 1957-
jılı III-Du’nya ju’zlik kongreste h’ayal-qızlar dene ta’rbiyası boyınsha sorawlar
qaraldı, Yu.N.Shishkarёva Londonda xalık aralıq ja’miyetshilikte ko’rkem
gimnastika menen tanıstırdı, Ko’rkem gimnastika boyınsha birinshi xalıq aralıq jarıs
6-dekabr 1963-jıl Budapeshte boldı. «Evropa Kubogi»: Jarıs qatnasıwshılar arasında
tek Evropalı bolmag’anlıgı sebepli, bul jarıstı xalıq aralıq gimnastika federatsiyası
(F.İ.J) birinshi du’nya ju’zlik chempionat dep atadı.
1963-jıldan 1991-jıllar, taq jılları ko’rkem gimnastika boyınsha du’nya ju’zlik
chempionatı o’tkerildi. Al 1978-jıldan 1992-jılları, jup jılları Evropa chempionatı
o’tkerildi. 1992-jıldan baslap du’nya ju’zlik chempionatı h’a’m Evropa chempionatı
jıl sayın o’tkeriledi. 1967-jıldan baslap du’nya ju’zlik ko’rkem gimnastikada
jan’adan komandalı tu’ri payda boldı-toparlı shınıg’ıwlar jarısı.
Birinshi Du’nya ju’zlik chempionata toparlı shınıg’ıwlardı orınlaw 1967-jılı
Kopengagende boldı. Bul jarısta Sovetler Soyuzının’ 6 gimnast qızları jen’ip aldı.
Ko’rkem gimnastika ushın 1980-jıl a’xmiyetli jıl bolıp esaplanadı.
MOK kongresinde XXII-Olimpiadalıq oyın Moskvada tamamlang’an son’,
ko’rkem gimnastikanı Olimpiadalıq oyın programmasına kirgizildi. Bul sheshimge
keliwde F.İ.J. prezidenti Yuriy Evlampievich Titovtın’ u’lken xızmetleri bar.
1984-jılı, ko’rkem gimnastika sportının’ payda bolg’anına 50 jıl bolıp, birinshi
ma’rte XXII-Olimpiadalıq oyın programmasına ko’rkem gimnastika sportı kirgizildi
h’a’m Los-Andjeles (Amerikada) boldı. 1996-jılı Atlanta qalasında ko’rkem
gimnastika boyınsha Olimpiadalıq oyın aqırg’ısı bolıp, keyin 2 bo’limnen ibarat
bolg’an jarıslar: jeke h’a’m toparlı shınıg’ıwlar bolıp bo’linedi. Bundada
Yu.Titovtın’ xızmetleri ko’p.
Do'stlaringiz bilan baham: 
