1 modul. GİMnastikanin’ rawajlaniw tariyxi joba Gimnastikanın’ payda bolıwı h’a’m rawajlanıwı Milliy gimnastika sistemaları

Shved  gimnastika  sisteması  nemets  gimnastika  sistemasının’  izinshe  payda 

boldı.  Bul  sistemanın’  tiykarın  salg’an  P.Ling  (1776-1839)  boldı.    Onda 

gimnastikanın’ gigienalıq bag’darı jaqsı islep shıg’ılg’an edi. P.Ling denenin’ ayırım 

bo’limleri ushın shınıg’ıwlardı islep shıqtı. Sebebi onın’ pikirinshe, bul shınıg’ıwlar 

pu’tkil organizmdi rawajlandırıwg’a ja’rdem beretug’ın edi. Ol fizikalıq shınıg’ıwlar 

adam  denesin  rawajlandırıp  h’a’m  bekkemlew  kerek  dep  esapladı,  biraq 

gimnastikanın’  pedagogikalıq  a’h’miyetin  esapqa  almadı.  P.Lingtin’  baslaması 

menen  1813-jılı  Stokgolmde  arnawlı  institut  ashıldı.  Bul  jerde  ol  o’zinin’  dene 

ta’rbiyası quralların h’a’m metodların qollandı. 

Onın’  balası  Ya.Ling  (1820-1886)  atası  baslag’an  isti  dawam  ettirip, 

shınıg’ıwlardı sistemag’a keltirdi, olardın’ texnikaların jazdı, sabaq sxemasın islep 

shıqtı, arnawlı u’skenelerdi kirgizdi h’a’m bir qatar metodikalıq qag’ıydalardı alg’a 

su’rdi.  

Shınıg’ıwlar  anatomiyalıq  belgilerge  qaray  klassifikatsiyalandı.  Olardın’ 

tiykarın simmetriyalı, tuwrı sızıqlı h’a’m ku’shke tayanıw shınıg’ıwları quraydı.  

Shved  gimnastika  sabag’ı  sxeması  qatan’  ta’rtipte  izbe-iz  orınlanatug’ın  16 

bo’limnen ibarat edi. Bul sistema oqıtıwshının’ baslamasın sheklewine qaramastan, 

ko’pshilikke  ilimiy  jaqtan  tiykarlang’an  bolıp  tu’yiler  edi.  Keyinirek  Shved 

gimnastikası o’zinin’ formalizimi ushın ko’p sıng’a ushıradı h’a’m Shvedtsiyanın’ 

o’zinde de  qayta islendi.