1-mavzu. Turk tilida ot so’z turkumi (TÜRKÇede iSİM) Tayanch so’z va iboralar

Söylediğimi unutma. = Unutma o şeyi ki söyledim.

Söylediğimi unutma. = unutma ki söyledim.

-ik va -ili qo’shimchalari vositasida fe’ldan yasalgan otlar ham eskirgan o’tgan zamon sifatdoshlaridir va ular ma’no jihatdan hozirgi zamon turk tilidagi passiv (edilen) sifatdoshlarga mos keladi (kesilmiş, kesik, kesili). Lekin bu oxirgi shakllar bo’lishsiz ko’rinishlarini yo’qotgan. Ular sifatdosh vazifasida rivojlanmay qolgan shakllardir.

Turk tilshunosligida –di (-dı, -dü, -du, -ti, -tı, -tü, -tu) qo’shimchasi olgan, nutqda juda kam qo’llanadigan sifatdoshlar ham ajratiladi. Ular bir nechta so’zda saqlanib qolgan fe’l tuslanishi shakliga egadir: külbas-tı, beğen-di, de-di ko-du (de-di ko-du), gece kon-du (gecekondu), kaptı kaçtı, oldu bitti kabi. Lekin bu shaklning qoliplashib qolgan fe’l shakllari ekanligi, –di qo’shimchasi va variantlarining sof fe’l qo’shimchasi ekanligi unutilmasligi lozim.

–miş, -dik, -en, -ecek, -r, -ici sifatdosh qo`shimchalarini qo`llab gaplar tuzing. – –miş, -dik, -en, -ecek, -r, -ici sıfatfiil eklerini kullanarak cűmleler kurunuz.

Örnek: Dűn İstanbul’dan gelmiş adam bugűn űlkesine geri dönecek. Getirdiğin karpuz daha olmamış. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar. Akacak kan damarda durmaz. Her gűn buraya gelir olduk. Bin yapıcı bir yıkıcıyla başa çıkamazmış.