1-mavzu. Turk tilida ot so’z turkumi (TÜRKÇede iSİM) Tayanch so’z va iboralar

-it- qo’shimchasi, shuningdek, r va l sonor undosh tovushlar bilan tugagan fe’l negizlariga qo’shiladi va bunda unli tushib qoladi: belir-t-mek, otur-t-mak, kısal-t-mak, bunal-t-mak, üşütmek, acıtmak, anlatmak kabi.

Turk tilida ba’zi qattiq undoshlar bilan tugagan o’zaklarga ham -it- qo’shimchasi qo’shilishi mumkin (akıtmak, korkutmak).

Turk tilida fe’lning orttirma nibat shakllari ma’no jihatdan boy va ular lug’atlardan keng o’rin olgan.

-ir- qo’shimchasi ba’zi bir bo’g’inli fe’l o’zaklariga qo’shilib keladi: pişirmek, geçirmek, yatırmak, uçurmak, şişirmek, kaçırmak, doyurmak, doğurmak kabi.

Orttirma nisbati shakli gap egasining bir ishni boshqa shaxsga bevosita qildirishi va uning bir ishni boshqa shaxslarga vositali ravishda qildirishi, bajartirishiga ko’ra ikki darajali bo’lishi ham mumkin: yaptırtmak, geçirtmek kabi. Bunday holatda gap ichida uchta ot bo’ladi (Ayakkabımı yaptırttım): Ben – hizmetçi - ayakkabıcı. Bunda qo’shimchalar ketma-ket –tir- va -ir- + -it- + -tir shaklida keladi (kes-tir-t-mek, doğ-ur-t-mak, kısal-t-tır-mak). Ushbu shakl murakkab orttirma daraja (katmerli ettirgen eylem) deyiladi.

Bebek uyudu (chaqaloq o’zidan o’zi uxlab qolgan);