1-Mавзу: Тил-ягона тизимлар мажмуи сифатида

2-Мавзу: Ўзбек тили – ўзбек миллатининг ажралмас бўлаги. 
Режа 
1. Ўзбек тили-ўзбек халқнинг ягона алоқа қилиш ва фикр алмашув қуроли. 
2. Ўзбек тилининг халқ тарихи билан боғлиқ ҳолдаги тараққиёти. 
3. Ўзбек миллий тилининг ташкил топиши. 
4. Ўзбек тилига генеологик ва морфологик тасниф бўйича тавсиф бериш. 
Таянч тушунчалар: Ўзбек тили – ўзбек халқининг ягона алоқа қилиш ва фикр 
алмашув қуроли, миллийликни таъминловчи асосий восита. 
Ўзбек тили тараққиёти – ўзбек тилини шу тилга мансуб кишилар (ўзбек халқи) 
узоқ даврлар давомида шакллантирган ва ҳозирда ҳам унга шу халқ сайқал бериб 
келмоқда.Халқ билан тил ҳамиша ҳамкорликда. Жамитяда қандай ўзгариш 
бўлса, у тилда акс этади. 
Генеологик тасниф – тилларнинг бир манбадан келиб чиқишини, қайси тиллар 
билан қардош эканлигини, шу билан бирга сўзларни, қўшимчаларни ва бошқа 

---

грамматик хусусиятларни назарда тутиб, тилларни айрим гуруҳларга 
ажратиш. 
 
Ушбу мавзуни ёритишда ўзбек тилини шаклланиши, даврлари, тилни 
шакллантиришда ўзбек халқининг ўрни, жамият билан биргаликда тилнинг ўзгариб 
ва тараққий этиб бориши ёритилади. Шунингдек, ўзбек тилининг генеологик 
жиҳатдан қайси гуруҳларга мансубдиги очиб берилади. 
 
Адабиётлар: 
1. Азизов О. Тилшуносликка кириш. Т. 1963. 1996 й. 
2. Абдуллаев Ф. Тил қандай ривожланган? Т. 1972 й. 
3. Абдураҳмонов Ғ. Миллий тилларнинг тараққиёти масаласи. Т.1962 й. 
4. Решетов В.В., Шоабдураҳмонов Ш. Ўзбек диалектологияси. Т.1978й. 
5. Шоабдураҳмонов Ш. Ўзбек адабий тили ва ўзбек халқ шевалари.Т.1962 й. 
6. “Ҳозирги ўзбек адабий тили”. 1-том.Т. 1966 й. 
7. Турсунов У., ва бошқалар. Ўзбек адабий тили тарихи. Т. 1995 й.