1-Mavzu. Qurilishning respublika iqtisodiyotida tutgan o‘rni

Бошқарув объекти – бу бошқарув субъектининг таъсир ўтказиш (бошқарув таъсири) объекти бўлиб, ҳуқуқий ва жисмоний шахслар, ижтимоий-иқтисодий жараёнлар, ишлаб чиқариш ва хўжалик тизимлари бошқарув объекти бўла олади.
Кўриб турганингиздек, иккала ҳолатда ҳам бошқарув ҳақида, бир гурух инсонларни бошқарув ваколатларига эга бўлган бошқа бир гурух инсонлар томонидан бошқариш тўғрисида, гап боряпти. Айнан инсонлар, уларнинг ишлаб чиқариш хўжалик ва бошқа жараёнлар билан боғлиқ бўлган ҳаракатлари бошқарувнинг предмети ҳисобланади, яъни замонавий менежментнинг асосидир. Менежмент, бошқарув субъекти ва объектисиз, ҳам фан сифатида, ҳам хўжалик амалиётида ўзининг мазмуни ва моҳиятини йўқотади.
Етарлича катта «армия» одамлар ишлайдиган қурилиш соҳаси ҳам, албатта, бу фикр мулоҳазалардан мустасно эмас. Айниқса қурилишда бошқа соҳаларга нисбатан бошқарув субъекти ва объекти яққолроқ гавдаланади: мастерлар ёки бригадирлар ишчиларни бошқаради, прораб ёки катта прораблар бригадирларни бошқаради, участка бошлиқлари прорабларни бошқаради ва ҳ.к. Яъни қурилиш бошқаруви ҳам бутун ижтимоий ишлаб чиқаришда амал қиладиган барча қонун ва қоидаларга бўйсунади. Шунинг учун қурилиш бошқаруви ижтимоий ишлаб чиқариш бошқарувининг таркибий ва ажралмас қисми ҳисобланади.
Бошқариш жараёни, қайси даражада бўлмасин даврий ва бир вақтнинг ўзида узлуксиз ҳисобланади. Узлуксизлик бир вақтнинг ўзида ва кетма-кет амалга ошириладиган кўплаб циклларни бажаришда вужудга келади. Бошқариш цикли мақсадларни ишлаб чиқишдан бошланади ва уларга эришиш билан якунланади. Бундай циклнинг асосий босқичлари қуйидагилар ҳисобланади:
· мақсадларни режалаштириш;
· қабул қилинган қарорларни ёки мақсадли функцияларни тартибга солиш;
· эришилган натижаларни таҳлил қилиш ва баҳолаш;
· янги бошқарув қарорларини танлаб олиш ва белгилаб олиш.
Бу ҳамма цикллар учун асосий бўлиб бошқариш таъсири ҳисобланади. Айнан таъсир қилиш - бошқарувнинг асосидир. Таъсир қилиш, яъни бошқарув таъсирини ўтказиш самарали бўлиши учун қуйидаги асосий шартларга риоя қилиш лозим: