1-Mavzu. Qurilishning respublika iqtisodiyotida tutgan o‘rni

а) бошқарувнинг объективлиги яъни бошқарув таъсири инсонларнинг иродаси ва тафаккуридан қатъий назар намоён бўлади.
б) бошқарувнинг зарурийлиги – сабаб-оқибат муносабатларининг вужудга келиши. Бунда бир ҳодисанинг ўзгариши бошқа бир ҳодисанинг ўзгаришини келириб чиқариши мумкин ёки келтириб чиқаради.
в) Бошқариш жараёнида бошқариш таъсирининг вазифаси.
г) Бошқариш қонуни, табиат, жамият ва онг ривожланиш қонуни билан мослиги.
Бошқаришнинг объектив зарурлиги мавқе теорияси каби ва хўжалик амалиётида ҳам албатта белгиланган қонуниятларни, шартларни, субъект билан оюъект бошқаришнинг ўзаро нисбатлари рамкалар билан чегаралаб қўйиш мумкин эмас.
Бошқариш фан сифатида кўп жихатларни ўз ичига олади:
· Ташкилот бошқармаси ва иш бошқармаси.
· Технология бошқармаси яъни информацион таъминлаш бошқармаси ва қарорларнинг қабулқилиниши.
· Кадрлар бошқармаси методлари ва бошқариш усули.
· Ишлаб чиқарилаётган товар сифатининг бошқармаси.
· Лойиҳа тизим бошқармаси ва ҳ.к.
Шуни алоҳида таъкидлаб ўтиш керакки, бу жиҳатлар ҳар бир соҳа бўйича ўзгаришга учраши ёки ечим усулларига эга бўлиши мумкин. Ва бу томондан қурилишни бошқариш ундаги бошқариш мақсад функциялари умумжамият ишлаб чиқаришини бошқаришдагилари билан бир хил бўлсада, бошқа соҳалардан ўзининг ихтисослашиши ва биринчи навбатда ишлаб чиқаришни ташкиллаштириш ва ишлаб чиқариладиган маҳсулот хусусиятларидан келиб чиқиб сезиларли даражада фарқ қилади.

Бошқариш қонуни, табиат, жамият ва онг ривожланиш қонуни билан мослигини қуйидаги схема тарзида кўриш мумкин*.

* Ушбу схемани матннинг электрон версияси ор=али слайд шаклида диапроектор ор=али намойиш этиш мумкин. 3-илова

5.2. Қурилишда бошқариш мақсади, вазифалари ва хусусиятлари.
Олдин айтиб ўтишгандек, қурилиш – бу динамик система. Бу системанинг фаолият кўрсатиши ва ривожланиши ҳам ички имкониятлар ва ресурсларга, ҳам ташқи муҳитга боғлиқ. Амалиётда ташқи муҳит ва авваламбор қурилиш ташкилотларининг буюртмасилар маблағларига боғлиқлиги тизим сифатида бошқариш самарадорлигига жиддий таъсир қилади. Бу эса ўз навбатида, кўпинча қурилишдаги бошқариш мақсад функцияларига жиддий таъсир кўрсатади в кўп ҳолларда бошқаришнинг олдиндан берилган параметрларига маълум ўзгаришлар киритишни талаб қилади. Лекин бу билан мақсад функциялари ўзгармайди. Табиийки, мақсад ва вазифаларсиз бошқариш бўлмайди. Бошқариш, доим фан хусусиятларига эга бўлади.
Бундан келиб чиқиб, бошқариш мақсади деганда, нафақат қурилиш балки, бугун жамоат амалиётида, эришилиши зарур бўлган қандайдир идеал, олдиндан берилган натижани тушуниш керак. Қурилишда – бу объектни эксплуатацияга бериш, уни буюртмачи (инвестор)га топшириш ва кўзланган фойдани олиш. Бу мақсад эса биз ҳоҳдаганимиздек осон, тез ва муаммоларсиз ҳам бўлмайди.
Гап шундаки, бу мақсаддан ташқари ишчиларга иш ҳақи тўлаш, қурилиш материаллари ва қурилмалар ҳаражатларини тўлаш, солиқларни тўлаш, қурилишнинг юқори сифатини таъминлаш ва бошқа шу каби масалалар ҳам ҳал қилинади. Шунинг учун қурилишда бошқариш кўп мақсадли хусусиятга эга бўлади.