1-мавзу: Поливинилхлорид олиш учун асосий хом ашё, унинг олиниш усуллари физик- кимёвий хоссалари

2-rasm.suspenziyali usulda polivinilxlorid olishning texnologik sxemasi:
1-aralashtirgich, 2-polimerizator, 3-yig’gich, 4-sentrifuga, 5-quritgich, 6-bunker-siklon, 7-maydalash bo’limi, 8-qoplash mashinasi

Aralashtirgich 1 dan polimerizator 2 ga mineralsizlantirilgan suv, mo’tadillagichning suvli eritmasi monomerdagi initsiatorning eritmasi, pH ni rostlagichlar solinadi va azot bilan puflanadi .

Suspenziyani mo’tadillovchi modda sifatida metilsellyuloza yoki vinil spirt polimerlari, pH ni rostlovchilari qilib natriy fosfat va karbonatlarni, initsiator sifatida esa –perekislarning monomerdagi eritmalarini olish mumkin .
Reaktor-polimerizator 2 ning hajmi 15… 40 m³, kislota bardosh po’latdan yasalgan bo’lib, tashqarisi g’ilof bilan o’ralgan. Undan tashqari, reaksion massani qorishtirish temperatura 30…70⁰C da 8…14 soat davomida o’tkaziladi. Monomer konversiyasi 80…90%.
Polimerlash jarayoning yakunlangani avtoklavdagi bosim P=0.3…0.35 MPa ga tushganidan malum bo’ladi. Reaksiyaga kirishmagan vinilxlorid vakuum ostida chiqarib olinadi va tozalangandan so’ng siklga qaytariladi. Xosil bo’lgan suspenziya yig’gich 3 ga to’kiladi va avval olingan boshqa suspenziyalar bilan qo’shib aralashtiriladi. Bunadan maqsad –polimer bir jinsliligini oshirishdir. So’ng, suspenziya namsizlantirish va suv bilan yuvish uchun sentrifugaga uzatiladi hamda undan keyin 100…120⁰C li issiq havoda quritish uchun quritkich 5 ga yuboriladi. Qoldiq namlik 0.5% va undan kichik namlikkacha quritilgan polivinilxlorid bunker-siklon 6 ga uzatiladi hamda undan chiqqan maxsulot maydalanadi va saralanadi. Tayyor maxsulot qurilma 8 da qoplanadi.


6-mavzu: Emulsiyali usulda polivinilxlorid olish.

Emulsiyali usulda polivinilxlorid davriy va uzluksiz usullarda ishlab chiqariladi. Albatta,bu nisbatan ilg’or uzluksiz usul bo’lib, quyidagi: suvli fazani tayyorlash, polimerlash, degazasiya, mo’tadillash va qurtish kabi bosqichlardan iborat.

Emulsiyali usulda polivinilxlorid olishda peroksidli suvda eruvchan initsiator (vodorod peroksidi yoki kaliy persulfati va ionogenli emulgator, masalan, nekal) lari ishlatiladi. Jarayon davomida pH ni rostlash uchun fosfor kislota va ishqor solinadi .
Aralashtirgich birga meniralsizlantirilgan suv, emulgatorning suvli eritmasi, fosfor kislota, ishqor va initsiator yuklanadi (3-rasm).
Aralashgan suyuq faza va vinilxorid polimerizator 2 ga haydaladi. Reaktor polimerizator 2 ning hajmi 15…30m³, silindir shaklli, kislota bardosh po’latdan yasalgan, tashqarisi g’ilof bilan o’ralgan va ichiga aralashtirgich o’rnatilgan.