1-mavzu. Pedagogik mahoratning nazariy asoslari hamda uning pedagog faoliyatida tutgan o‘rni va ahamiyati

Pedagogik texnika - ukituvchiga ukuv faoliyatida xam ukishdan tashkari faoliyatda 
xam zarur bulgan umumiy pedagogik malakalar majmuidan tashkil topadi. Pedagogning 
pedagogik texnikasi – bu shunday bir malakalar yigindisidirki, u tarbiyalanuvchilar kurib 
eshitib turgan narsalar orkali
ularga uz fikrlari va kalbini etkazish imkonini beradi 
Pedagogik texnikaning tarkibiy kismlari 
- nutk texnikasi 
- mimika, pantomimika 
- Ma’noli karash 
- xissiy psixik xolat 
- kayfiyat va istexzoli tabassum 
- savodli gapirish 
-Anik imo-ishora 
Tarbiyachi, pedagog xar bir ishni tashkil etishni, yurishni, xazillashishni, kuvnok, 
jaxldor bulishini bilish lozim. U uzini shunday tutishi kerakki, uning xar bir xarakati 
tarbiyalanuvchilarga namuna bulsin. Pedagogik texnika pedagog malakalarining shunday 
yigindisidirki, u pedagogning eng yaxshi ijodiy xulk atvoriga, boshkacha kilib aytganda, xar 
kanday pedagogik vaziyatda tarbiyalanuvchilarda samarali ta’sir kursatishga yordam beradi. 
Mukammal pedagogik texnika pedagogning vakti va kunlarini ijodiy ish uchun bushatib 
beradi. Pedagogik uzaro ta’sir kursatish jarayonida talabalar bilan muomila kilishda zarur 
suzni topish yoki muvaffakiyatli chikmagan gan oxangini tushuntirishga uz fikrini 
chalgitmaslik imkonini beradi.
Individual pedagogik texnika pedagogning yoshi, 
mijozi, fe’l atvori, sixat-salomatligi, anatomik, fiziologik xususiyatlariga ancha boglik buladi. 
Pedagogik texnikaning shakllanishi shaxsning sifatlariga xam ta’sir kursatadi. CHunonchi, 
nutkni ifodali, sof, savodli bulishi ustida ishlash, fikrlashning ravon bulishiga ta’sir kiladi. 
Psixik faoliyatni mustakil tartibga solish usullarini egallash, fe’l atvor bilan bulgan xissiy 
vazminlikning rivojlanishiga olib keladi. Pedagogik texnika malakalarining shakllanish 

---

4 
darajasida pedagogning umumiy madaniyati, imkoniyatlari namoyon buladi. Agar 
pedagogning nutki kashshok va tartibsiz bulsa, bular-bulmas sabablar bilan uz xissiyotlariga 
erk bersa, tarbiyalanuvchi xissiyotiga ta’sir kilmaydi. Pedagoglarning talabalar bilan bevosita 
mulokati tarbiyalanuvchilarga ta’sir kursatadi. Bu jarayondan ikki tomonlama axborot 
almashiladi. YA’ni, pedagog boshkarish sub’ektidan ob’ektga "talabalar"ga boradi. Va 
aksincha ob’ekt sub’ektga boradi. Pedagog bevosita shaxslararo muomiladan uz 
tarbiyalanuvchilari umuman jamoa, undagi ichki jaraenlar xakida royat xilma-xil axborotga 
ega buladi . Pedagogning talabalar bilan muomilasi ular urtasidagi uzviylikni tuldiruvchi 
vazifasini xam bajaradi. SHu munosabat bilan tarbiya uzluksiz jarayon ekanligini nazarda 
tutish kerak. Talabalarga nisbatan tarbiyaviy vazifani bajaruvchi katta yoshdagi kishilar, unga 
doimiy ta’sir etuvchi tizimiga ega emas. Xar bir talabaga xar xil ta’sirlar okimi etib boradi. 
Ular bir-birlari bilan unchalik mos kelmasligi va ma’lum darajada biri ikkinchisiga zid kelishi 
mumkin. Pedagogning uz tarbiyalanuvchilariga kursatadigan turli tuman ta’sirlari unga 
tuzatish kiritishga intilishiga boglik. Albatta bunga talabalarga munosabat uning shaxsiy 
sifatlariga karab boshkariladi. Muammolarning kup yoki oz darajada bulishi inobatga olinadi. 
Pedagogik kobiliyatlar strukturasida akl, idkoo, xozirjavoblik, tankid kuz bilan karash, 
sobitkadamlik, notiklik, suz boyligi va xokazolar muxim rol uynaydi.
Pedagogik 
kobiliyatlar fakat pedagogik faoliyat samarali bulishi shartigina emas, balki kup jixatdan 
pedagogning muvafydakiyatli ishlashi natijasidir.