Oʻqituvchi nazorati va ta'lim oluvchilar faoliyatini baholashning uygʻunligi Oʻzbekisiton Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus ta'lim vazirligining 2010-yil 25-avgustdagi 333-sonli buyrugʻi bilan tasdiqlangan «Oliy ta'lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting tizimi toʻgʻrsida»gi Nizomda shunday deb ta'kidlanadi: «Talabalar bilimini nazorat qilish va reyting tizimi orqali baholashdan maqsad ta'lim sifatini boshqarish orqali raqobatbardosh kadrlar tayyorlashga erishish, talabalarning fanlarni oʻzlashtirishida boʻshliqlar hosil boʻlishining oldini olish, ularni aniqlash va bartaraf etishdan iborat.
Reyting tizimining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
talabalarda Davlat ta'lim standartlariga muvofiq tegishli bilim, koʻnikma va malakalar shakllanganligi darajasini nazorat qilish va tahlil qilib borish;
talabalar bilim, koʻnikma va malakalarini baholashning asosiy tamoyillari: Davlat ta'lim standartlariga asoslanganlik, aniqlik, haqqoniylik, ishonchlilik va qulay shaklda baholashni ta'minlash;
fanlarning talabalar tomonidan tizimli tarzda va belgilangan muddatlarda oʻzlashtirilishini tashkii etish va tahlil qilish;
talabalarda mustaqil ishlash koʻnikmalarini rivojlantirish, axborot resurslari manbalarida samarali foydalanishni tashkii etish;
• talabalar bilimini xolis va adolatli baholash hamda uning natijalarini vaqtida ma'lum qilish;
talabalarning fanlar boʻyicha kompleks hamda uzJuksiz tayyorgarligini ta'minlash;
oʻquv jarayonining tashkiliyishlarini kompyuterlashtirishga sharoit yaratish».
Nazorat (ta'lim jarayonida) ta'lim oluvchining bilim, koʻnikma va malakalari darajasini aniqlash, oʻlchash va baholash jarayonini anglatadi. Aniqlash va oʻlchash esa tekshirish deb ataladi.
Tekshirish - nazoratning tarkibiy qismi boʻlib, uning asosiy didaktik vazifasi ta'lim beruvchi va ta'lim oluvchilar oʻrtasida aloqani ta'minlash, ta'lim beruvchi tomonidan oʻquv materialini oʻzlashtirish haqida obyektiv axborot olinishi hamda bilimlardagi kamchilik va nuqsonlarni oʻz vaqtida aniqlashdir.
Ta'lim oluvchilarning bilim va malakalarini tekshirish quyida koʻrsatilgan mantiqiy ketma-ketlikda olib boriladi: ta'lim oluvchilarning bilim darajasini oldindan aniqlash; mavzuni oʻzlashtirishni joriy tekshirish; bilim, koʻnikma va malakalarni egallanganJigi-ning takroriy tekshirish; yaxlit boʻlib yoki kursning alohida mavzu-si boʻyicha davriy tekshirish; ta'lim jarayonining barcha bosqichlarida egatlangan bilim, koʻnikma va malakalarini yakuniy tekshirish va hisobga olish.