1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

Фойдаланишдаги қиймат 
Аниқ фойдаланувчи ёки фойдаланувчилар гуруҳи 
учун мулк объектининг қиймати 
Бозор қиймати 
Талаб ва таклиф нисбатини ва 
кутилаётган даромад ҳамда таваккалчилик 
таҳлилининг тахминий натижаларини 
ҳисобга олувчи, кўчмас мулкнинг, умуман, 
бозордаги қиймати
 
Инвестициявий қиймат
Ташкилий тузилма режаси, ишлаб 
чиқаришнинг тахминий харажатлари ва 
таваккалчилик бўйича тиҳлил натижаларини 
ҳисобга олувчи, аниқ (тахминий) мулкдор учун 
кўчмас мулк қиймати
 
6.3-расм. Қиймат турларининг умумий гуруҳланиш схемаси 

---

Баҳоловчи ўз фаолиятида у ёки бу қиймат турини қўллаган вазиятда шу атама 
нимани англатишига изоҳ бериб ўтиши лозим.
Кўчмас мулкни баҳолаш тамойиллари 
Баҳолаш ҳақидаги илм асосида бир қатор тамойиллар ётади, улар баҳолаш бўйича 
исталган топшириқни бажариш ва исталган ҳисоботни шакллантириш жараёнларини 
бошқаради. Бу тамойиллар кўчмас мулк бозори иштирокчилари томонидан 
умумиқтисодий қонунларни талқин этилишини кўзда тутади ва баҳога таъсир этувчи 
сабабларни умумлаштиришга қаратилган бўлади. Қуйида муҳим деб ҳисобланувчи 
тамойиллар келтирилган (6.4-расм). 
 
 
 
 
 
Аниқ объектни баҳолашда тамойилларнинг барчаси эмас, балки бир нечтаси 
қўлланилиши мумкин. 
Харидор (инвестор) тасаввурларига асосланган тамойиллар
 
Қуйидаги тамойиллар фойдаланувчи нуқтаи назарини акс эттиради: 

фойдалилик; 

ўриндошлик; 

кутиш (олдиндан кўриш). 
Фойдалилик
(utility)
– бу аниқ кўчмас мулкнинг фойдаланувчи эҳтиёжларини 
қондириш қобилиятидир. Кўчмас мулк агар аниқ мулкдорга унинг иқтисодий, шахсий