1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

қуйидаги ҳолатлардаги кўчмас мулк
 
ҳисобланади: 

мулкнинг сотилиши 

кўчмас мулкнинг бир қисмини гаров сифатида қўйиб кредит 
олиниши – ипотека; 

кўчмас мулкнинг суғурталаниши; 

кўчмас мулкнинг бир қисмини ижарага берилиши; 

мулк солиғини ҳисоблаш учун солиқ базасининг аниқланиши; 

кўчмас мулкнинг бир қисмини устав капитали сифатида 
расмийлаштирилиши; 

асосий фондларнинг қайта баҳоланиши; 

бизнес-режа ишлаб чиқишда корхона мулки қийматининг 
баҳоланиши; 

---


хусусийлаштиришда устав капиталини шакллантиришда кўчмас 
мулк қийматининг баҳоланиши. 
Кўчмас мулкни баҳолашда турли хил қиймат турлари, тамойиллар ва баҳолаш 
тадбирлари қўлланилади. 
 
6.2. Баҳоланувчи қиймат турлари 
Замонавий иқтисодиётда бир қатор қиймат турлари мавжуд бўлиб, улар орасида энг 
кўп тарқалганларига бозор қиймати, инвестицион қиймат, тугатиш қиймати, амалдаги 
корхона қиймати, қолдиқ қиймат, ўриндошлик қиймати, утилизация қиймати, солиқ 
қиймати кабилар киради. 
Кўчмас мулкни амалий баҳолаш мулкни баҳолаш миллий стандартлари (МБМС №2, 
МБМС №3 ва МБМС №10) га мувофиқ равишда қийматнинг турли хилларини 
қўллашни назарда тутади (6.2-расм).
Баҳолаш фаолияти тўлиқ бозо қиймати (Fair Market Value) тушунчасига асосланади. 
Бозор қиймати – бу пул кўринишидаги ҳисоб катталиги бўлиб, унинг эвазига 
харидор ва сотувчи ўртасидаги битим натижасида мулк очиқ бозорда қўлдан-қўлга 
ўтади; бунда ҳар икки томон ихтиёрий равишда ҳаракат қилиши кўзда тутилади. 
Бозор қиймати 
Бозордан фарқланувчи қиймат турлари 
Инвестициявий 
қиймат* 
Ўриндошлик 
қиймати 
Махсус қиймат 
Суғурта
қиймати* 
Тиклаш
қиймати 
Бирлашув қиймати 
амалдаги корхона 
қиймати
Тугатиш 
қиймати* 
Утилизация 
қиймати* 
Қолдиқ қиймат*