1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар



Download 4,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet187/228
Sana05.05.2023
Hajmi4,5 Mb.
#935580
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   228
Bog'liq
КМБ

SFF R
on
 ,
(13.16)
 
1400 
2500 
1050 
2500 
1050 
700 
2500 
350 
2500 


 
бу ерда:
SFF

R
on
га тенг даромад ставкаси бўйича қоплаш фонди омили, яъни: 


,
1
1



N
on
on
of
R
R
R
(13.17)
 
у ҳолда: 


,
1
1
0




N
on
on
of
R
R
R
R
(13.18)
Юқоридаги мисол учун: 


3429
0
2029
0
14
0
1
14
0
1
14
0
14
0
4
0
,
,
,
,
,
,







R
ёки 34,29% 
Капиталнинг 100% лик амортизацияси ҳолатида, капитални қоплашга 
йўналтирилган 
даромадларнинг 
қисми, 
фоиз 
ставкаси 
бўйича 
унинг 
реинвестициялаш шарти билан киритилган капитал суммасигача ўсади. 
 
13.3-жадвал 
Инвуд усули бўйича капиталнинг қайтарилиши 
 
Йил 
Фоиз 
ҳисобига 
тўловлар 
Асосий 
сумма 
тўловлари 
Барчасининг 
қайтиши 
Қайтаришнинг 
жамғарма 
суммаси 
Асосий 
сумманинг 
қолдиғи 








2029,0 
2029,0 
2029,0 
7971,0 

284,0 
2029,0 
2313,0 
4342,0 
5658,0 

608,0 
2029,0 
2640,0 
6982,0 
3018,0 

978,0 
2029,0 
3018,0 
10 000,0 

3429 $ 3429 $ 3429 $ 3429 $
1400 
 
 
 
1116 
 
789 
 
411 
 
 
 
 
2313 


Фоизлар 
 
Қарз асосий 
суммасининг 
қайтарилиши 
 
 
 
1 2
3 4 йиллар 
 
13.3-расм. Даромад ва кредит асосий суммаси тўловларининг диаграммаси 
III. Хоскольд усули 
 
Хоскольд усули – таваккалсиз фоиз ставкаси бўйича қоплаш фондини 
шакллантириш ҳисобига капитални қайтаришдир. 
Айрим ҳолларда инвестицияларнинг маълум турлари шунчалик даромадли 
бўладики, бирламчи қўйилманикидек фоиз ставкаси бўйича реинвестициялаш 
имконияти жуда паст ҳисобланади. 
Реинвестиция қилинадиган воситалар учун пастроқ “хавфсиз” фоиз ставкаси 
бўйича даромадлар олиш мумкин, яъни: 
 
SFFB R
f
 ,
(13.19) 
бу ерда: 
SFFB
– таваккалсиз ставкага тенг даромад ставкаси бўйича қоплаш 
фонди омили 
R
f
< R
on
 


,
1
1
0



N
f
f
f
R
R
R
(13.20)
 
у ҳолда: 


,
1
1
0
0




N
f
f
f
R
R
R
R
(13.21) 
Шундай қилиб, 1 мисол маълумотлари ва 
R

= 7%, капиталлаштириш 
коэффициенти: 


36581
0
22581
0
14
0
1
07
0
1
07
0
14
0
4
0
,
,
,
,
,
,







R
ёки 36,6% 
ни ташкил этади. 
13.4-жадвал 
Хоскольд усули бўйича капиталнинг қайтарилиши 
 
Йил 
Фоиз 
тўловла
ри 
Фоиз 
ҳисобига 
тўловлар 
Асосий 
сумма 
тўловлари 
Барчаси
нинг 
қайтиши 
Қайтаришнинг 
жамғарма 
суммаси 
Асосий 
сумманинг 
қолдиғи 
2029,0
 
262,46 
293,95
 










1 400 

2 258 
2 258 
2 258 
7 742 

1 084 
158,0 
2 258 
2 416 
4 674 
5 326 

746 
327,0 
2 258 
2 585 
7 259 
2 741 

384 
508,0 
2 258 
2741,0 
1 000 

$ 3658 
3500 3331 Фоизлар 
3125 
384
746 Қарз асосий 
суммасининг 
қайтарилиши 
1084
1400
2258 2416 2585 2741
1 2 3 4 йиллар
 
13.4-расм. Даромад ва кредит асосий суммаси қайтишининг тақсимланиш 
диаграммаси 
 
13.3. Пул оқимларини дисконтлаш усули 
 
Баҳолаш объектининг қиймати 
пул оқимларини дисконтлаш усули 
(кейинги 
ўринларда ПОД усули деб юритилади) ёрдамида дисконтлаш йўли билан, шундан 
сўнг баҳоланаётган кўчмас мулкдан фойдаланишнинг ҳар бир йилидаги пул 
оқимларини, шу жумладан мазкур кўчмас мулкка эгалик даврининг охирида уни 
қайта сотишдан келадиган пул оқимини қўшиш орқали аниқланади: 






n
i
n
n
i
i
D
V
D
I
V
1
)
1
(
)
1
(
,
(13.22) 
бу ерда: 
V
– баҳолаш объектининг қиймати; 
I
i
 
– прогноз даври i-чи йилининг пул оқими; 

– дисконтлаш ставкаси; 


V
n
– реверсия (баҳолаш объектининг прогноз даври тугаганидан кейинги 
қиймати); 

– прогноз даври йилининг рақами; 
n
– прогноз даврининг охирги йили. 
Кўчмас мулкни пул оқимларини дисконтлаш усули билан баҳолашнинг 
босқичлари: 
-
прогноз даврини аниқлаш; 
-
ялпи даромадлар таҳлилини амалга ошириш ва ялпи даромадлар прогнозини 
тайёрлаш; 
-
тўлиқ фойдаланилмаслик ва йиғимлар бўйича йўқотишлар таҳлилини амалга 
ошириш; 
-
операцион харажатлар таҳлили ва уларнинг прогнозини амалга ошириш; 
-
пул оқимини соф операцион даромад шаклида прогноз қилинаётган даврнинг 
ҳар бир йили учун ҳисоблаш; 
-
дисконтлаш ставкасини аниқлаш; 
-
келгуси пул оқимлари, қолдиқ қиймат ҳамда уларнинг йиғиндисининг жорий 
қийматини ҳисоблаш; 
-
сотиш харажатлари зарур бўлганда капиталлаштиришнинг қолдиқ 
коэффициентини топиш ва кўчмас мулк баҳосининг жорий қолдиқ қийматини 
ҳисоблаш; 
-
кўчмас мулкнинг умумий жорий қийматини аниқлаш; 
-
текшириш жараёнини амалга ошириш. 
Прогноз даврини аниқлаш узоқ муддатли прогнозлар учун етарли ахборот 
ҳажмига боғлиқ. Пуҳта бажарилган прогноз пул оқимлари ўзгариш характерини 
нисбатан узоқ муддатга башорат қилиш имконини беради. Прогноз даврининг давом 
этиши, баҳоланаётган кўчмас мулк объектининг ўзгарувчан
пул оқимлари 
босқичининг давомийлиги билан аниқланади. 
Халқаро баҳолаш амалиётида прогноз даврининг ўртача катталиги 5-10 йилни 
ташкил этади, миллий амалиётда прогноз даврининг бундай катталиги 5 йилдан 
иборат. 
Кўчмас мулк объектидан ҳар бир прогноз йили учун пул оқимлари ҳажмини 
башорат қилиш қуйидагиларни талаб этади: 
- буюртмачи томонидан кўчмас мул объекти даромад ва ҳаражатлари ҳақидаги 
ретроспектив давр молиявий ҳисоботи асосидаги мукаммал таҳлилни; 
- кўчмас мулк бозорининг жорий ҳолати ва унинг асосий кўрсаткичлари ўзгариш 
динамикасини ўрганишни; 
- даромадлар ҳақидаги қайта ишланган ҳисобот асосида даромад ва ҳаражатлар 
прогнозини. 
ПОД усулида кўчмас мулкни баҳолашда объектдан келадиган даромадларнинг 
бир неча тури ҳисоб чиқилади: 
- потенциал ялпи даромад (ПЯД); 
- хақиқий ялпи даромад (ХЯД); 
- соф операцион даромад (СОД); 
- солиққа тортилмаган пул оқимлари; 


- солиқлар ушлаб қолинган пул оқимлари. 
Даромаднинг турли даражаларини ҳисоблаш тартиби 13.1§да капиталлаштириш 
усулини ўрганиш жараёнида кўриб чиқилган. 
Кўчмас мулк объекти даромадининг турли даражаларини қуйидаги формулалар 
билан ҳисоблаш мумкин: 
ставкаси
тўлов
Ижара
Майдон
ПЯД



(13.23) 
Бундан: 
даромадлар
Бошка
Йўкотишлар
ПЯД
ХЯД




(13.24)
Соф операцион даромад эса: 
харажатлар
Операцион
ХЯД
СОД


(13.25) 
Амалиётда баҳоловилар одатда, кўчмас мулк объектининг соф пул оқимларини 
молиялаштириш хусусиятларини ҳисобга олмаган ҳолда аниқлайдилар. Яъни, ПОД 
усулида соф операцион дарома катталиклари дисконтланади. 
Кўчмас мулк объектининг бозор қийматини баҳолашда ундан келадиган соф 
операцион даромад пул оқими сифатида қабул қилинади. 

Download 4,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   228




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish