18
Oddiy o‘rtacha o‘quvchilar-50 %.
Qobiliyati past o‘quvchilar-20 %.
Maqsad qo‘yishda barcha o‘quvchilarni o‘zlashtirishi hisobga olinadi. To‘la o‘zlashtirishi
maqsadi, uni amalga oshirish metodikasi quyidagicha bo‘lishi mumkin:
1.Kirish qism-o‘quvchilarni to‘la o‘zlashtirishga yo‘naltirish;
2.Har bir o‘quvchini to‘la o‘zlashtirishga erishish;
3.Har bir o‘quvchini to‘la o‘zlashtirish
darajasini baholash
;
4.Har bir o‘quvchi bahosini tashkil qilish.
Keyin o‘qituvchi har bir o‘quvchini to‘la o‘zlashtirish imkoniyati bilan tanishtiradSinf to‘la
o‘zlashtirish uchun yangi metodika bilan o‘qitadi.Har bir o‘quvchi oxirida, fanni o‘zlashtirib
bo‘lganda baholanadi.O‘quvchilar qiyosiy baholanmaydi, balki o‘quv matni etalon, mezoni bilan
baholanadi.“Etalon darajasiga” erishgan o‘quvchi “a‘lo” baxo oladi.A‘lo baxolar
cheklanmaydi.Har bir o‘quvchiga istagancha yordam ko‘rsatadi.Xar bir o‘quvchi
fanni
o‘zlashtirish jarayonida diagnostik kuzatiladi.Agar o‘quvchi ma‘lum topshiriqdan qiynalsa
boshqa yo‘l qo‘llaniladi.Shunisi xarakterliki, pedagogik texnologiyaning printsipi kafolatli to‘la
o‘zlashtirish ekan unda o‘quv materialini bosqichma-bosqich o‘zlashtirish, izchillik metodikasi
asos bo‘ladi.
Aslida sharq
, aniqrog‘i, O‘zbekiston maktablarida o‘rta
asrlardan boshlangan
metodikadir. Tarixdan ma‘lumki, fanning o‘zlashtirishda izchillik va uzluksizlik printsipiga
asoslanilgan. Ya‘ni har bir fan o‘rganib bo‘lingandan keyin musobaqa metodi orqali bilimlar
tekshirilgan va to‘la o‘zlashtirgandan so‘ng undan keyingi fanga (yoki bosqichga) o‘tilgan.Bir
sinf (guruh)dagi talabaga o‘zlashtirish darajasiga qarab har xil ta‘lim mazmunida tahsil olgan.
Pedagogik texnologiya tizimida AQSH tajribasida individual “brigada-andividual” ta‘lim XX
asrning 60-yillarida keng qo‘llaniladi.Har bir o‘quvchining qobiliyatiga o‘zlashtirish
darajasiga
qarab ta‘lim maqsadi va metodikasi belgilanadi. Masalan bu tizimni quyidagicha amalga oshirish
mumkin.
1.Har bir o‘quvchi mazkur fan bo‘yicha bilim rejasini test orqali tekshiriladi.
2.So‘ngra ma‘lum bo‘lim bo‘yicha tekshiriladi, qanday bilimga ega ekanligi aniqlanadi.
3.Natijaga asosan har bir o‘quvchi uchun mazmun belgilanadi.
19
4.O‘quvchi bo‘lim-bo‘limlarga bo‘lib topshiriq oladi.
5.Qo‘yilgan maqsad amalga oshirilgandan keyin yakuniy test topshiradi va fan bo‘yicha
baholanadi.
6.Agar maqsadga erishilmagan, yoki ma‘lum qism o‘rganilmagan bo‘lsa takrorlanishiga
qaytiladi.
To‘la va yakka (brigada-individual) ta‘lim 80 yillarda AQSHda joriy etila boshlagan.
Bunda
yakka o‘quvchilar va kichik guruhlar bilan ishlash tizimi yaratilgan. Ya‘ni o‘quvchilar 4-5
kishilik guruhlarga bo‘linadi, unda iqtidorlilar va qoloqlar, qizlar va boshqa etnik vakllar bir xil
bo‘limi maqsadga muvofiq. Har bir guruh berilgan topshiriqni tez bajarishiga e‘tibor beriladi.
Guruhdagi o‘quvchilar
bir-birini tekshiradi
, yordam beradi. Haftani oxirida yakun yasaladi,
baholanadi. O‘zaro yordam va bir kishi hamma uchun printsipiga amal qilinadi.
Bu metodda
o‘zlashtirish darajasi oshishi bilan birga o‘quvchilarni o‘z-o‘zini baholash malakasi ham
rivojlanadi, o‘quvchi o‘rtasida do‘stlik, o‘rtoqlik darajasi ham oshadi.Xulosa qilib, pedagogik
jarayonning tarkibiy qismlaridan biri aniq bajarishi mumkin bo‘lgan, kafolatli
natijaga erishish
maqsadi,
texnologiyasidir
deyish
mumkin.
Pedagogik
texnologiya
faqat
ta‘lim
mazmunini
ifodalovchi maqsad emas
, balki didaktik tizimni ham ko‘zda tutadi.
Do'stlaringiz bilan baham: