|
11-mavzu. Ma’ruza. Oilani o’rganishda tizimli yondashuv.
Reja:
1.OILA MUSTAHKAMLIGI UCHUN PSIXOLOGIK MASLAHATLAR
Kelishmovchiliklarning mazmuni va kelib chiqish sabablari qanday bo‘lishidan qatiy nazar, psixologlarning quyidagi maslahatlarini bilish har bir er-xotin uchun g‘oyat zarurdir:
- jahlga jahl bilan javob bermaslik kerak. Imkoni boricha munozarani bir damga kechiktirish, buning iloji bo‘lmasa, munozarani ko‘chaga, bog‘ yoki hiyobonlarga ko‘chirish lozim. Negaki tabiat quchogida asab sistemasi osonlik bilan osoyishta holatga keladi;
- kelishmovchilikka daxlsiz narsalarni, shuningdek, o‘tmishni eslamasdan faqat kelishmovchilikka sabab bo‘lgan voqea ustida gapirish lozim;
-munozarada ovozni ko‘tarmasdan, ehtiroslarni jilovlash zarur (ayniqsa munozara ko‘chada yoki o‘zga kishilar oldida sodir bo‘layotgan bo‘lsa);
- masalani taxlil qilganda er xam, xotin xam o‘z aybiga iqror bo‘lishi lozim
- munozarani janjalga aylantirib yubormaslik kerak. CHunki munozarada nizo sabablari birgalashib qidiriladi, janjalda esa har bir tomon bir-birlarining nozik joylarini topib, nayza sanchishga intiladilar;
-bir-birlaringizning yo‘l qo‘ygay xatolarini bilib-bilmay bir-birlari xarakteriga xos jihat deb baholamaslik lozim ( «sen doim shundan qilasan», «sen xech vaqt tushunmagansan, tushunmaysan ham » va boshqalar);
-eng yaxshi himoya xujum ekanligi sportga, jumladan, futbolga taalluqli. Oila jang yoki futbol maydoni emas, shuning uchun ommaviy hayotda yon bosish foydaliroq bo‘ladi:
-umr yo‘ldoshlarining ota-onalari yoki yaqin qarindoshlari haqida hurmatsizlik bilan emas, balki iloji boricha ehtirom bilan gapirish er-xotin munosabatini yaxshilaydi;
-kelishmovchilik yoki janjalda er-xotin ota-ona, qarindosh-urug‘, do‘stlar, tanish-bilishlarning o‘zlariga nisbatan salbiy baholarini tilga olmaslik, uni bir-birlariga qarshi qurol qilib ishlatmaslik zarur;
-urush-janjallardan keyin arazlab ota-ona yoki do‘stlarnikiga ketib,qolishni odat qilmaslik kerak;
-uydan o‘tgan hamma gapni ota-onaga yetkazish yaxshi odat emas, «Er-xotinning urushi doka ro‘molning qurishi» degandek, ular tezda topishib ketadilar, va lekin ikki o‘rtada kuyov va qudalar o‘rtasiga sovuqchilik tushgani qoladi. Qolaversa, uydagi sirni ko‘chaga chiqarish hech qanday yaxshilikka olib kelmagan, olib kelmaydi ham;
-munozara va janjallardan keyin gaplashmay arazlab yurish bo‘lmag‘ur odat hisoblanadi. Bunday odatning oqibati ham yaxshilikka olib kelmaydi;
-nizo chiqqan paytlarda er ham, xotin ham o‘zini bir laxza turmush o‘rtog‘ining o‘rniga qo‘yib ko‘rishi lozim: «uning o‘rnida bo‘lsam, men nima qilardim?»- degan savolni o‘z-o‘ziga berib ko‘rishi kerak;
-qorni och yoki ishdan charchab kelgan odam bilan hech vaqt munozaraga kirishish tavsiya etilmaydi. Bunday hollarda odam xatto asosli tanbex va tanqiddan ham tutoqib ketishi mumkin;
-tutgan yerini kesish, baqirib-chaqirish ayol kishiga yarashmaydi. Bunday qupol muomala erkaklarga xos. Ayollarning ayollik xislati ularning zaifligida, nozik-latifligida, ayyorligida, ko‘ngilchanligidadir;
- munozara va janjallarda uzil-kesil, qatiy xulosalar chiqarishga oshiqmaslik kerak (agar o‘tgan yillar mobaynida sabr kosasi to‘lib turmagan bo‘lsa);
-turmush o‘rtog‘ingizning kunlik, oylik, balki yillik siklli xolatini va yosh xususiyatini xisobga olishingiz lozim;
-turmush o‘rtog‘ingizning hayotiy qadriyatlariga (agar oila manfaatiga zid bo‘lmasa) qarshi chiqmaslik lozim. Aks xolda u yo sizning yoki o‘zining hayotiy qadriyatlarini tanlashga majbur bo‘ladi. Qaysi birining tanlanishidan qatiy nazar, u ham, siz xam yutqazasiz.
YUqorida biz «g‘olib chiqish», «yutish», «yutqazish» so‘zlarini Shartli ravishda qo‘lladik. Umuman olganda, oilaviy hayotdagi munozara va janjallarda g‘olib ham, mag‘lub ham bo‘lmaydi. YO er-xotin birgalikda yutadi yoki yutqazadilar, chunki oila bu juftlikdir. Buni esa unutmaslik lozim.
Munozara va janjal sodir bo‘lganida oilada kim yetakchi, xarakterliroq, irodali, mulohazaliroq bo‘lsa, o‘Sha birinchi bo‘lib murosaga qo‘l uzatadi. Oiladagi ruhiy iqlimning sog‘lom bo‘lishi uchun esa, oila yetakchisi javobgardir.
Odatda oilada nizolar va ularni oqibati ko‘p jihatdan ayollarga salbiy ta’sir etadi. SHuning uchun bu muammolarning oqibati ayollarning hayot tarziga, ulardagi stress xolatlari yuzaga kelishiga ham olib keladi. Bu borada psixologik tavsiyalarni keltiramiz.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
