1-Мавзу. Макроиқтисодиёт фанининг предмети, мақсади ва вазифалари

1-Мавзу. Макроиқтисодиёт фанига кириш

• 1. “Макроиқтисодиёт” фанининг шакл-ланиши тарихи, предмети ва объекти.
• 2. Макроиқтисодиёт фанининг тадқиқот усуллари.
• 3. “Ресурслар - товарлар ва хизматлар” ҳамда “даромадлар – харажатлар”нинг доиравий айланиш модели.

1. “Макроиқтисодиёт” фанининг шакл-ланиши тарихи, предмети ва объекти.

• Макроиқтисодиёт атамаси кундалик фойдаланишга нисбатан яқиндагина киритилган бўлсада макроиқтисодий таҳлил элиментлари иқтисодиёт фани билан деярли бирга пайдо бўлди. Мамлакат иқтисодиёти ривожланишини яхлит бир жараён сифатида тадқиқ қилиш, унга турли элиментларининг ўзаро боғлиқлиги ва ўзаро таъсири хос бўлган тизим сифатида ёндошиш дастлаб Ф. Кенэ асарларида учрайди. Ф.Кенэ 1758 йилда, миллий маҳсулот ишлаб чиқариш жараёни пул оқимларининг доиравий айланиши сифатида тасвирланган “Кенэ жадвали”ни тузишда илк бор макроиқтисодий таҳлил элиментларини қўллади.

1. “Макроиқтисодиёт” фанининг шакл-ланиши тарихи, предмети ва объекти.

• Макроиқтисодий таҳлилнинг шаклланиши ХIХ асрда Ж.Б.Сэй, Л.Вальрас, В.Парето ва бошқа олимларининг илмий фаолияти билан боғлиқ. Кейинчалик, К.Маркс ўзининг жами ижтимоий маҳсулот (ЖИМ)ни такрор ишлаб чиқариш схемаси, В.Леоньтев эса ўзининг тармоқлараро баланси билан макроиқтисодиётни иқтисодий назариянинг алоҳида бўлими сифатида ажралиб чиқиши учун мустаҳкам асос яратишди. Ж.М. Кейнс эса ўзининг “Иш билан бандлилик, фоиз ва пулнинг умумий назарияси”(1936 йил) асари билан бу жараённи мантиқий якунига етказди. Шу сабабли ҳам Ж.М. Кейнс макроиқтисодиёт фанининг асосчиси сифатида тан олинади.

1. “Макроиқтисодиёт” фанининг шакл-ланиши тарихи, предмети ва объекти.

• Макроиқтисодиёт мустақил фан сифатида ўз предмети ва тадқиқот усулларига кўра ХХ асрнинг ўрталарига келиб шаклланди.
• Макроиқтисодиёт иқтисодий назариянинг бўлими ҳисобланиб, унда миллий хўжалик даражасида иқтисодиётнинг фундаментал муаммолари тадқиқ қилинади.