1-Мавзу. Макроиқтисодиёт фанининг предмети, мақсади ва вазифалари

2. Макроиқтисодиёт фанининг тадқиқот усуллари.

• Макроиқтисодий моделларда ташқаридан белгиланадиган, яъни моделда тайёр катталик сифатида қабул қилинадиган экзоген ўзгарувчилар ҳамда моделни ечиш натижасида топиладиган ички-эндоген ўзгарувчилар фарқланади. Бир моделда экзоген ҳисобланган ўзгарувчи (кўрсаткич) иккинчи модел учун эндоген ҳисобланиши мумкин.
• Макроиқтисодий кўрсаткичлар заҳираларни ва оқимларни тавсифловчи ўзгарувчиларга ажратилади. Биринчи гуруҳ кўрсаткичлар тадқиқот объектининг маълум санадаги ҳолатини тавсифлайди. Буларга ишсизлик даражаси, давлат қарзи каби кўрсаткичлар мисол бўлади. Иккинчи гуруҳ кўрсаткичлар маълум давр оралиғида иқтисодий жараёнларнинг ҳолатини тавсифлайди. Буларга ЯИМ ҳажми, истеъмол ва инвестиция харажатлари миқдори, инфляция суръати каби каби кўрсаткичлар мисол бўлади.

3. “Ресурслар - товарлар ва хизматлар” ҳамда “даромадлар – харажатлар”нинг доиравий айланиш модели.

• Тарихда маълум бўлган биринчи макроиқтисодий модел “Кенэ жадвали” ҳисобланади. Бу моделда Ф.Кенэ миллий иқтисодиёт амал қилишини уч синфнинг - 5 млрд. франк қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи деҳқонлар, жами 2 млрд. франк турадиган буюмлар ишлаб чиқарадиган ҳунармандлар ва 2 млрд. франк рента олишадиган ер эгаларининг ўзаро алоқалари сифатида тасвирлайди.

Кенэ жадвали

• Ер эгалари

• Ҳунармандлар

• Деҳқонлар

“Даромадлар –харажатлар”нинг доиравий айланиши модели

• Ҳар қандай иқтисодий тизимда товарлар ва хизматларни такрор ишлаб чиқариш умумий жараёнини ресурслар, товар ва хизматлар, даромадлар ҳамда харажатларнинг доиравий айланиши модели кўринишида тасаввур қилиш мумкин.
• Бу содда модел макроиқтисодий таҳлил асосини ташкил этади. Фақат хусусий мулкка таянган (яъни давлат иштирок этмаган) ёпиқ иқтисодиётда бундай доиравий айланиш фирмалар ва уй хўжаликлари ўртасида амалга оширилади.