1-Мавзу. "Корхоналарни ривожлантириш стратегияси" фанининг

20-расм. 
Ўзбекистон 
Республикасида 
Эркин 
иқтисодий 
ҳудудларнинг жойлашуви 
Эркин иқтисодий ҳудудларнинг энг оддий кўринишларидан бири 
эркин божхона (божсиз) ҳудудлари (ЭБХ) ҳисобланади. Бу 
ҳудудлар эркин савдо ҳудудлари каби биринчи авлод ҳудудларига 
киради. Улар ХVII-ХVIII асрлардан буён мавжуд. Бундай ҳудудларни 
кўпинча бонд омборлари ёки эркин божхона ҳудудлари деб 

---

169 
аталади. Эркин божхона ҳудудлари товар олиб кириш ва олиб 
чиқишда бождан озод қилинади. Улар кўплаб мамлакатларда мавжуд. 
Эркин савдо ҳудудлари (ЭСҲ) ҳам дунёда кенг тарқалган. 
Эркин савдо ҳудудлари АĶШда энг кўп ривож топган. Уларни 
ташкил қилиш 1934 йилдаги махсус қонунда назарда тутилган. Унинг 
мақсади 
савдони 
рағбатлантириш, 
савдо 
операцияларини 
тезлаштириш, савдо харажатларини камайтиришдан иборат. 
Оддий эркин савдо ҳудудлари қаторига йирик халқаро 
аэропортлардаги махсус «Dutyfree» магазинларини киритиш мумкин. 
Режим нуқтаи назаридан улар давлат чегараларидан ташқарида деб 
ҳисобланади. Эркин савдо ҳудудлари қаторига имтиёзли ҳолатга эга 
бўлган анъанавий эркин портларни киритиш мумкин. 
Саноат ишлаб чиқариш ҳудудлари иккинчи авлод ҳудудлари 
ҳисобланади. Улар эркин савдо ҳудудларига фақат товар эмас,
капитал ҳам олиб киритилиши ва уларда фақат савдо билан эмас, 
балки ишлаб чиқариш фаолияти билан ҳам шуғулланилиши 
оқибатида эркин савдо ҳудудларининг эволюцияси натижасида 
вужудга келади. 
Саноат ишлаб чиқариш ҳудудлари махсус бож режимига эга 
бўлган ҳудудларда ташкил қилинади. Уларда экспорт учун ёки 
импорт ўрнини босувчи товарлар ишлаб чиқилади. Бу ҳудудлар 
сезиларли солиқ ва молиявий имтиёзларга эга бўладилар.