1-Мавзу. "Корхоналарни ривожлантириш стратегияси" фанининг

Корхона директори
Механик 
Технолог 
Иқтисодчи 
Участка
Участка
Участка

---

146 

бошқарувнинг юқори поғоналари учун раҳбар танлашнинг 
мураккаблиги.
Шартли белгилар:
чизиқли раҳбарият муносабатлари 
функционал муносабатлар 
15.-чизма. Бошқарувнинг чизиқли-функционал тузилмаси 
Чизиқли-штабли тузилма бошқарув аралаш тузилмасининг бир 
кўриниши бўлиб, унга чизиқли структура асос қилиб олинган. 
Бошқарувнинг ҳар бир бўғинида штаблар тузилиб, унинг таркибига 
муаммоларни ечиш учун малакали мутахассислар таклиф этилади. 
Масалан, штабли тузилмалар табиий офат, ҳалокат ва кулфатларнинг 
оқибатларини бартараф қилиш, янги маҳсулот ёки технологияни 
ўзлаштириш, тўсатдан юзага келган, одатий бўлмаган вазифаларни 
ечишда тузилиши мумкин.
Бошқарувнинг матрицали тузилмалари турли хил бўлиб, 
уларнинг барчаси битта тамойилда - ишлаб чиқаришни вертикал ва 
горизонтал бошқаришда бошқарув функцияларини ташкилий 
тузилмалар ўртасида қайта тақсимлаш асосида яратилган. Бу 
тузилмалар 
илмий 
тадқиқот 
институтлари, 
конструкторлик 
Корхона директори 
Чизиқли раҳбар 
1 
Функционал
раҳбар 
А 
Функционал
раҳбар 
В 
Функционал
раҳбар 
С 
Чизиқли раҳбар 
2 

---

147 
бюролари, технологик бюролар, шунингдек, илмий-тадқиқот ва 
конструкторлик изланишлари олиб борилувчи йирик корхоналарда 
кенг қўлланилади. 
Бошқарувнинг матрицали тузилмалари раҳбарлардан жуда 
юқори бошқарув ваколатини талаб қилади. Бундай тузилмадан 
фойдаланганда юзага келувчи муаммо ва вазифаларни ечиш учун 
вақтинчалик ижодий гуруҳларни тузиш мумкин. Бунда қўшимча 
харажатлар талаб қилиниши мумкин албатта. 
Бошқарувнинг 
исталган 
ташкилий 
тузилмасини 
лойиҳалаштиришда 
ҳамда 
амалиётда 
қўллашда 
тезкорлик, 
оптималлик, ишончлилик ва тежамкорлик каби асосий талабларга 
жавоб бера олишига эътибор қаратилиш лозим. Бу талаблар 
қанчалик тўлиқ ва яхши бажарилса, корхонани бошқариш 
тизимининг сифат кўрсаткичлари шунчалик юқори бўлади. 
Амалиёт шуни кўрсатадики, бошқарув объекти ва бошқарувчи 
тизим (бошқарув аппарати) ўртасида, бошқарув функциялари 
ёрдамида тартибга солинувчи маълум бир муносабатлар юзага 
келади.