1-mavzu: kirish. O`Simlik hujayrasining tuzilishi va rivojlanish bosqichlari



Download 135,55 Kb.
bet20/21
Sana01.02.2022
Hajmi135,55 Kb.
#421484
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21
Bog'liq
1- Ma'ruza.

3. Paxinema–yo`g`on iplar bosqichi. Bunday atalishiga sabab gomologlarning to`liq konyugasiyasi natijasida xromosomalar yo`g`on bo`lib ko`rinadi. Bularda DNK 4s ga xromatidlar 4n ga teng. Bu bosqichda meyozning eng muhim jarayoni krossingover amalga oshadi. Gomologik xromosomalarning o`xshash uchastkalari bilan almashinuvi. Krossingover natijasida genlarni yangi kombinasiyalari yuzaga keladi.
Paxinemada ham oz miqdorda DNK sintezlanishi ma`lum bo`lgan. Bu bosqichda ba`zi xromomeralarning aktivligi kuzatilib xromosomalar tuzilishi o`zgaradi. Ular “lampa chotkalari” ko`rinishiga ega bo`lgan xromosomalarni hosil qiladi. Bu o`zgarishlar diplonema bosqichida - ayniqsa triton hayvonchalarida - yaqqol ko`rinadi.
4. Diplonema– ikkilamchi iplar bosqichi. Gomologik xromosomalar bir–biridan ajralishi kuzatiladi. Ajralish sеntromer joylaridan boshlanadi. SHu paytda xromosomalarda xiazmalar-krossingover ro`y bergan(gomologik xromosomalarni chalkashkan) joylar ko`rinadi. SK faqat shu uchastkalarda saqlanadi. Xromosomalar qancha uzun bo`lsa - xiazmalar soni shuncha ko`p bo`ladi.
Diplonemada xromosomalarning bir oz kaltalashib kondensasiyalanishi kuzatiladi. Bu bosqichda xromosomalar (triton hujayralarida) “lampa chotkasi” ko`rinishini oladi. Xromosomalarning ayrim uchatkalarida iplari yoyilib uzun ilmoqchalarni hosil qiladi. Builmoqchalarfaoluchastkalarbo`lib, ularda ko`pmiqdorda iRNKsintezlanadi.
Diplonemada faol xromosomalarning bo`lishi meyozni mitozdan farqi hisoblanadi. Mitozning profazasidan boshlab har qanday sintez jarayonlari to`xtaydi. Bunday sintez mahsulotlari murtakning erta rivojlanishi uchun kerakli mahsulotlarni yaratadi.
5. Diakinez–Xiazmalar soni kamayishi, bivalentlarning qisqarishi va yadrochaning yo`qolishi bilan xarakterlanadi. Bivalentlar kompakt shaklga kirib ularning xiazmalari uchlarida joylashadi. Xromosomalarning yadro qobig`i bilan aloqasi uziladi. Bu bosqich hujayra bo`linishiga o`tish bosqichi hisoblanadi. Diakinezda yadrodaerkin joylashgan bivalentlarning sonini aniqlash mumkin.
Metafaza 1–axromatin dukni shakllanishi tugatiladi va bivalentlar hujayraekvatorida bir chiziq bo`ylab joylashadi. Gomologik xromosomalarning sеntromeralari ikki tomondagi qutblarga qaragan bo`ladi. Sеntromeralar bir-biridan ajralib xromosomalar ajralishga tayyor turadilar.
Anafaza 1 –ikkita gomologik xromosomalardan tuzilgan bivalentlar bir biridan ajralib xromosomalar bittadan hujayraning qarama-qarshi qutblariga tortiladi. Har bir xromosoma ikkita xromatiddan tuzilgan bo`lib, sеntromera bilan birikkan bo`ladi. Anafazadagi ajralgan xromosomalar tarkibi jihatidan ota-ona xromosomalaridan farq qiladi, chunki paxinemada krossingoverga uchragan bo`ladi.
Telofaza 1–xromosomalarning ikkita qutblarga tortilishi tugagandan kеyin boshlanadi. Biroz vaqt xromosomalar kondensasiyalangan holatda saqlanadi, shundan kеyin qisqa vaqt davom etadigan interfaza keladi vaxromosomalar despiralizasiyaga (spirallari yoyilishga) uchramaydi. Agar birinchi bo`linishdan kеyin uzoq davom etadigan interfaza kelsa, xromosomalar despiralizasiyaga uchrab hujayra devori bilan ajratilgan ikkita yadro hosil bo`ladi - hujayralar diadasi.
Meyozning ikkinchi bo`linishi. Diadalarning har birida kechadi. Qisqaprofaza 2 dan kеyin bo`linish duki shakllanadi.
Metafaza 2 –xromosomalar ikkita xromatidadan iborat bo`lib, sеntromera bilan bog`lanadi, axromatin bo`linish duki hosil bo`ladi, xromosomalarning soni somatik hujayralarga nisbatan 2 marotaba kam.
Anafaza 2 ning boshida xromatidalarni ushlab turgan sеntromera ochilib har bir xromatida alohida bo`lib, hujayra qutblariga tortiladi. Natijada 4 yadroning har birida xromosomalarning gaploid to`plami hosil bo`ladi.
Telofaza 2 da xromosomalar despiralizasiyalanib, hujayra devori shakllanadi.
2-meyoz mexanizmi jihatidan mitozga o`xshaydi, lekin o`ziga xos belgilarga ega.

Download 135,55 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish