1-Mavzu: Ijtimoiy korxonalar va ijtimoiy tadbirkorlikning yuksalishi Reja

AQSHning ijtimoiy tadbirkorlik bo’yicha to’plagan tajribasi. Ijtimoiy ta’limni o’zgartirishda ijtimoiy tadbirkorlikning roli. AQSHning ijtimoiy ta’lim tizimida milliy inqiroz mavjud. Bunga sabab tajribasiz o’qituvchilar, ixtisoslashmagan maktablar va o’zgartirishga qodir bo’lgan siyosiy kuch singari tizimli to’siqlardir. Mavjud daxshatli to’siqlar orasida, shijoatli ijtimoiy tadbirkorlar ko’zga ko’rinarli natijalarga sabab bo’layotgan innovatsion va ta’sirli harakatlari orqali ta’limning inqirozli statusiga barham bermoqdalar. Bunday hollarda tadbirkorlar ta’lim tizimidagi mavjud muammolarning yechimini aniqlashda yordam berishadi. jtimoiy ta’lim AQSH shtatlarida inqiroz darajasiga yetgan. Ushbu holatda ixtisoslashmagan maktablarni qayta isloh qilish zarurati tug’iladi. AQSH ijtimoiy maktablari tizimi bolalar va Amerika davlatining zaifligidan tashkil topgan: Bolalarning zaifligi: Mamlakatning 15000 ta maktab okruglari va 100000 ta maktablarida shu kungancha Amerika bolalariga, ayniqsa, balog’atga yetgan va kam ta’minlangan bolalarga ta’lim berish bo’yicha qoniqarli ishlar olib borilgani yo’q. Kam ta’minlanganlar va o’smirlar 9 yoshdan yuqori va yuqori sinfning yarmini tashkil etadi. Bu guruhdagi bolalar yuqori sinfni kamida 7 marta bitkazolmay qolishadi. Kaliforniya shtatida 25% bolalargina yuqori sinfni bitkazishga muvaffaq bo’lishgan. Sakramentoda esa faqatgina 20% Amerika yoshlari 4 yillik kollejlarga qabul qilinganlar. Vashington D.S.da 16% sakkizinchi sinf o’quvchilari o’zlarining darajalarida o’qiy olishadi va 9% o’quvchi kollejga borishni to’xtatib, 5 yil ichida bitkazishdi. Mamlakat zaifligi. AQSHning 4-sinf o’quvchilari boshqa millatlarning shu sinf o’quvchilari bilan solishtirilgan hisoboti e’lon qilindi. Yuqori sinflar orasida quyidagilar aniqlandi: Amerika yoshlari matematik bo’yicha eng past o’rinlarni egallagan (30 mamlakat ichida 25-o’rinda), o’qish bo’yicha 15-o’rin, tabiiy fanlar
bo’yicha 18-o’rinni egallagan. AQSH ta’lim tizimi tadqiqotchisi Kevin Jonson bunday inqirozli vaziyat haqida quyidagicha fikr bildiradi: “Hozirda AQSHda ijtimoiy ta’lim sohasida milliy inqiroz mavjud, ammo bu inqirozni ildizi bilan yulib tashlash imkoniyati mavjud”
Bu muammoni bartaraf etish uchun moddiy mablag’ sarflash AQSH mamlakati uchun muammo emas. Asosiy muammo ta’lim tiziminig o’zida. Tajribasiz o’qituvchilarning ko’pligi, ixtisoslashmagan maktablarning mavjudligi bu muammoning butunlay bartaraf bo’lishiga yo’l qo’ymayapti. Bunday hollarda ijtimoiy tabirkorlik faoliyati yordamga keladi. Tadbirkorlik faoliyatiga Amerika hukumati muammolarni hal qiluvchi yangi yechimlar topish manbaasi sifatida
qaraydi. Ijtimoiy tadbirkorlik muammoning holatini o’zgartirishi yoki ularning barini butunlay yo’q qilib yuborishi mumkin. Ta’lim sohasidagi muammolar shuhratparast ijtimoiy tadbirkorlar tomonidan innovatsion yo’l orqali bartaraf etiladi. Tadirkorlik quvvati quyidagi sohalarda markazlashmoqda:
Insonlar. O’qituvchilarning intellektual salohiyatini, malakasini va ta’lim berish
sifatini oshirish, ularning ota-onalar va jamiyat bilan doimiy aloqasini ta’minlash; Maktablar. Hozirda Amerikada mavjud bo’lgan maktablar bilan bellasha oladigan yangi turdagi maktablar yaratish;
Dasturiy ijro. O’qish samaradorligini bir qator yangi metodologik va amaliy
texnologiyalar orqali oshirishni ta’minlovchi mexanizmlar ishlab chiqarish va
rivojlantirish;
Institutsional to’siqlar. Ta’lim tizimini butunlay qaytadan kashf etish (tashkil
etish).