1-мавзу: гидравликанинг ўрганиш соҳаси ва тарихи. Суюқликларнинг моделлари ҳАҚида

ГИДРАВЛИКАНИНГ ЎРГАНИШ СОҲАСИ ВА ТАРИХИ. СУЮҚЛИКЛАРНИНГ МОДЕЛЛАРИ ҲАҚИДА.

1-МАВЗУ: ГИДРАВЛИКАНИНГ ЎРГАНИШ СОҲАСИ ВА ТАРИХИ. СУЮҚЛИКЛАРНИНГ МОДЕЛЛАРИ ҲАҚИДА.

• Гидравликанинг ўрганиш соҳаси.
• Гидравликанинг қисқача тарихи.
• Суюқликлар тўғрисида асосий тушунчалар.
• Суюқликка таъсир этувчи кучлар.
• Суюқликларнинг физик хоссалари.
• Суюқликларда ишқаланиш учун Ньютон қонуни, қовушоқлик.
• Суюқлик тўйинган буғининг босими.
• Газларнинг суюқликда эриши. Кавитация ҳодисаси ҳақида тушунча.
• Идеал ва реал суюқлик моделлари.
• Идеал газ ва унинг асосий қонунлари. (Боил-Мариот, Гей-Люссак қонунлари)
• Идеал газларнинг ҳолат тенгламаси (Клапейрон тенгламаси)

Гидравликанинг ўрганиш соҳаси

• Суюқлик қонунларини иккита фан ўрганади: улардан биринчиси назарий гидромеханика бўлиб, суюқлик мувозанати ва ҳаракати қонунларини аниқ математикага асосланиб, уларни дифференциал тенгламалар билан ифодалаш ва уни ечишга асослангандир. Улардан иккинчиси гидравлика бўлиб, у гидромеханиканинг қонунларини амалий жиҳатдан ўрганиб, уни техниканинг ҳар хил соҳаларига тадбиқ этиш билан шуғулланади.
• Гидравликанинг тадбиқи сифатида гидромашиналар, гидроюритмалар, гидроюритмалар бўлими бўлиб, у суюқликларда кучларнинг тарқалиши ва унинг ҳаракат давомида ўзгариб бориш қонунларини ҳар хил қурилмалар ва машиналарни ҳисоблаш ҳамда лойиҳалашга тадбиқ этиш билан шуғулланади.
• Гидравлика шунингдек, гидротехника, ирригация, сув таъминоти ва канализация, нефт механикаси, кимёвий ишлаб чиқариш жараёнлари ва машиналари каби бир қанча фанларнинг асоси ҳисобланади.
• Гидравлика ва гидромашиналар фани асосан икки бўлимга бўлиб ўрганилади, яъни гидравлика қисмида томчисимон суюқликларнинг сиқилмайдиган мувозанат ҳолати ва ҳаракат қонунлари ўрганилади; гидромашиналар қисмида-гидравлик машиналар тузилиши, ишлаши, асосий тавсифлари ва ҳисоб тенгламалари ҳамда уларни лойиҳалаш ва ишлатишнинг асосий қонунлари ўрганилади.