1-mavzu: falsafa dunyoni anglash usuli reja: Sharq va G‘arb mutafakkirlari falsafaning maqomi haqida 2

Madaniy funkiyasi
odamlar dunyoqarashini kengaytirish, ularda bilishga qiziqish 
uyg„otish, nazariy fikrlash madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish orqali namoyon bo„ladi.
U dunyoni o‗zlashtirish va bilishning universal shakli sifatida, insoniyatning eng yaxshi 
yutuqlarini o‗zida mujassamlashtiradi va ularni butun insoniyat mulkiga aylantiradi. Turli 
mamlakatlar va xalqlarning falsafa tarixini o‗rganish ularning o‗tmishdagi va hozirgi 
madaniyatini yaxshiroq tushunish imkonini beradi, g‗oyalar almashinuvi va madaniy 
an‘analarning o‗zaro ta‘siriga ko‗maklashadiki, bu madaniy meros bilan uzviy bog‗liq bo‗lgan 
ko‗pgina muammolarni echishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Aksiologik funksiyasi
(yunon. axia - qadriyat) hayotning ma‟nosi, o„lim va umrboqiylik 
masalalarini kun tartibiga qo„yish, u yoki bu harakat, voqea, hodisaga “yaxshi”, “yomon”, 
“muhim”, “foydali”, “foydasiz” kategoriyalari bilan baho berish orqali namoyon bo„ladi 
U 
uzoq muddatli tendensiyalarni qisqa muddatli tendensiyalardan farqlash, yuzaki jarayonlarni 
fundamental jarayonlardan, muhim narsalar va hodisalarni ikkinchi darajali narsalar va 
hodisalardan ajratish orqali insonning qadriyatlarga munosabati bilan uzviy bog‗liq bo‗lgan 
tegishli ehtiyojlarini shakllantiradi.
Axloqiy funksiyasi
odamlarning u yoki bu jamiyatda qaror topgan munosabatlar 
ta‟sirida shakllanuvchi xulq-atvori
. Bunda, masalan, axloqiy qadriyatlar, ularning tabiati, 
asoslari va jamiyatdagi amaliy roli falsafaning tadqiqot predmeti hisoblanadiki, bu jamiyatda 
yuzaga keladigan va tabiiy yo‗l bilan, ya‘ni real hayot amaliyotida o‗rnatiladigan me‘yorlar va 
qoidalarga sezilarli darajada ta‘sir ko‗rsatadi. Bunday me‘yorlar ijtimoiy munosabatlarni tartibga 
soluvchi muhim dastak hisoblanadi va odamlarning o‗zaro aloqalari, ularning munosabatlari, 
o‗zaro til topish darajasida namoyon bo‗ladi. Xulosa qilib aytish mumkinki, falsafa doimo 
axloqda, jamiyatning barcha a‘zolari xulq-atvorida namoyon bo‗ladi va shu tariqa yana bir 
muhim funksiya – axloqiy funksiyani bajaradi.