1-mavzu: falsafa dunyoni anglash usuli reja: Sharq va G‘arb mutafakkirlari falsafaning maqomi haqida 2

Gnoseologik funksiyasi
tajribada sinash, tavsiflash yoki shak-shubhasiz inkor etish 
mumkin bo„lmagan, ya‟ni fan ochib berish, tadqiq etish va tahlil qilishga qodir bo„lmagan 
narsalar va hodisalarni oqilona yo„l bilan tushuntirishga harakat qilishdir
. Falsafa 
gnoseologiyada hal qiladigan boshqa bir muhim vazifa «Haqiqat nima?», «Uning mezonlari 

---

qanday?», degan masalalar bilan bog‗liq, zero har qanday bilish jarayoni oxir-oqibatda, u yoki 
bu tarzda haqiqatning tagiga etishga qarab mo‗ljal oladi, bu esa eng muhim masaladir.
Metodologik funksiyasi 
u yoki bu maqsadga erishishning muayyan usulini, shuningdek 
borliqni nazariy va amaliy o„zlashtirishga qaratilgan usullar yoki amallar majmuini anglatadi.
(bu tushuncha yunoncha methodos – yo‗l, tadqiqot, tekshirish so‗zidan kelib chiqqan). 
Boshqacha qilib aytganda, bu faylasuf yoki olim o‗zi o‗rganayotgan predmetning tadqiqot 
yo‗lidir.
Integrativ funksiyasi
r
eal borliqning yangi ob‟ektlari va hodisalari insonning nazariy 
tadqiqotlari sohasidan o„rin olishi, shuningdek ilgari ma‟lum darajada anglab etilgan narsalar 
va hodisalarni yanada chuqurroq o„rganish uchun birlashishga ehtiyoj. 
Ilmiy bilimlarning 
integratsiyalashuvi va u yoki bu muammolarni echish uchun kuch-g‗ayratni birlashtirish jarayoni 
yakkalanish xavfining oldini olish imkonini beradi. Zero, ayrim fanlar paydo bo‗lib, ular 
nafaqat o‗z tadqiqot ob‘ekti va predmetini ajratdi, balki o‗zining faqat mazkur fanga xos bo‗lgan 
tili, kagegoriyalar apparati va hokazolarni yaratdi. Ammo bu yo‗lda jiddiy xavf ham mavjud 
bo‗lib, u shundan iboratki, fanlarning ajralishi natijasida ular o‗rtasidagi aloqalar susayadi, ular 
murakkab kompleks vazifalarni echishda faol o‗zaro aloqa qilish qobiliyatini yo‗qotadi. Bu esa 
ilmiy bilmning o‗sishiga salbiy ta‘sir qiladi.