1-Мавзу: “Электрон бизнес асослари” фанининг предмети ва билиш усуллари (2 соат)

10-Mavzu: Elektron biznesda marketing tadqiqotlari (2 soat).

1. 
   Internet orqali birlamchi ma’lumot olish usullari.
   
2. 
   Internet orqali iste’molchilarni o’rganish
   
3. 
   Internetda marketing faoliyati samaradorligini baholash.
   

1. Internet orqali birlamchi ma’lumot olish usullari.

Elektron biznesda marketing usullarini bozorni o’rganish usullari va ilgari surish hamda sotish usullariga ajratish mumkin.

Bozorni o’rganish maqsadlari uchun asosan quyidagi usullar va texnologiyalar qo’llanishi mumkin. Server tashrifchilarining bevosita kayd etilish, tashrifchilarning qiziqishlarini tahlil qilish va hisobga olish tashrifchilarning elektron so’rovlari, interfaol o’zaroharakat.
Ilgari surish va sotuvlar maqsadlari uchun eng avvalo bevosita reklamaning o’z tovari reklamasining o’z serverida joylashtirish, manfaatdor shaxslarga elektron xatlarni yuborilishi, tarmoq teleanjumanlarida ishtirok etish kabi usullari va qo’llanadi. Internetda vositali reklama ma’lum izlash mashinalarida serverni kayd etish, barcha ma’lum web- kataloglarga o’z serveriga bepul tayanishni ulashni, «sarik sahifalar»ni, mavzuiy serverlarni dustona serverlarda o’z reklama va o’zaro ssыlkalarni joylashtirish yaxshi kiriluvchan serverlarda pullik reklama tolonlarni joylashtirishini, boshqa serverlarda qiziqarli mavzuiy materiallarni o’z serveriga yuklanishi bilan tayyorlash va bosib chikarish, server manzilini notarmoq reklamaga kiritishdan foydalanadi.
Mijozlar bilan davomli sherikchilik munosabatlarini o’rnatish borasida harakat qiluvchi usullarning samarali guruhini tarmoq resursini kastomizastiyalash usullari tashkil etadi. Bu guruhga quyidagi asosiy usullar va texnologiyalar kiradi:
- serverda uning arxitekturasi, boshqa serverlarga gipermatnli yuborilishlar, o’rnatilgan izlash tizimi, tayanch so’zlar bo’yicha o’rnatish;
- personallar shaxsiy xabardor qilish xizmatlarini amalga oshirilishi;
- xar bir alohida tashrifchi bilan suxbatlashish uchun elektron avtojavob beruvchining o’rnatilishi, shu jumladan serverga kirgani uchun minnatdorchilik, standart savollarga individuallashtirilgan javoblar, noan’anaviy savollarga javob muddatlarini ma’lum qilish.
- tashrifchilar uchun ma’lumotlar korporativ bazasi bilan aloqada serverni individual sozlash, rasmiylashtirish va mazmunli to’ldirishga imkon yaratish.
Elektron do’konlar orqali on-layn tartibida sotuvlarni faollashtirish uchun bu texnologiyaning asosiy afzalliklaridan foydalanish juda muxim, ular orasidan ajralib turadi:
- xona ijarasi va sotuvchilarning katta shtatiga ish xaki uchun xarajatlar yo’qligi natijasida past narxlar;
- tarmoqda ularning kompaktligi natijasi sifatida tovarlar tanlov boyligi ta’minlash imkoni,
- xaridor bilan interfaol muloqot, eksport maslahatlari bilan birga ma’lumot servesining yuqori darajasi;
- yangi qiziqarli tovarlar paydo bo’lish tovarlar paydo bo’lish to’g’risida elektron pochta orqali shaxsiy xabardor qilish imkoniyati (individual marketing)
On – layn tartibida sotuvlar bo’yicha faoliyat xaridorlar uchun quyidagi harakatlarini ta’minlashni ko’zda tutadi:
- xaridor tomonidan tovar katalogining ko’rib chiqilishi;
- qiziqtirgan pozistiyalarni tanlash;
- buyurtma shaklini xaridor nomi va tovarni etkazib berish manzili, xaridor kredit kartochkasi nomerini ko’rsatib to’ldirish;
- buyurmani etkazib berish;
- xaridor kartochka hisobidan sotuvchi hisobiga pulni kuchirish;
Bunda do’kon pulni olishga xaridor esa – tovarni olishda ishonchi komil bo’lishi kerak.
Internet firma tomonidan tarmoqda o’tkaziluvchi izlanishlari doirasida olinuvchi ma’lumotlarga asoslangan dastlabki o’rganishlari ham, Internetda nashr etilgan hamda boshqa manbalardan olingan ma’lumotga asoslangan ikkilamchi izlanishlari ham o’tkazishga imkon beradi. Internet tovar bozorlarini o’rganish, bozor firma tuzilmasini o’rganish yoki iste’molchilarni o’rganish uchun foydalanilishi mumkin.
1-jadval. Marketing faoliyatida internetdan foydalanish.