1-мавзу: электр машиналари фанига кириш, фаннинг предмети ва услублари

Чулғамлари y/ схемада уланган уч фазали трансформаторларда магнитланиш жараёни.

Чулғамлари учбурчак-юлдуз схемада уланган уч фазали трансформаторнинг учбурчак схемада уланган чульами синусоидал кучланиш манбаига уланган бўлса, магнит оқими синусоидал бўлиб, ўтган мавзуда кўриб ўтганимиздек магнитловчи ток i₀қf(t) синусоидал бўлмайди, чунки унинг таркибида юқори тартибли тоқ гармоникалар мавжуд бўлади.

Трансформаторларнинг алоҳида фазаларидаги ток, кучланиш, магнит оқимларнинг асосий гармоникаларининг векторлари бир-биридан фаза бўйича 120 га фарқ қилади, учинчи гармоникалари 360 ёки 0 га бешинчи гармоникалар 600 га бурилган бўлади Трансформаторларнинг алоҳида, фазаларида учга каррали гармоникалари фаза бўйича мос тушади, шу сабабли фаза чулғамлари орқали оқиб ўтаётган токларни фарқи бўлган линия токларининг таркибида учга каррали бўлган гармоникалар мавжуд бўлмайди, улар фақат берк учбурчак () схемада уланган чулғамнинг ичида оқиб ўтади.
Агар чулғамлари Y/ схемада уланган трансформаторларни салт ишлаш режимида Y схемада уланган чулғами томонидан кучланиш манбаига уланган бўлса, фаза токлари таркибида учга каррали гармоникалар мавжуд бўла олмайди, чунки бу гармоникалар фаза бўйича мос келади ва уларнинг йиғиндиси нолга тенг, нол сим орқали ток оқмайди. Носинусоидал шаклда ўзгараётган магнит оқимнинг таркибида биринчи - асосий гармоникадан ташқари анча катта амплитудага эга бўлган учинчи гармоника ҳам мавжуд бўлади. Учала фазалардаги магнит оқимнинг учинчи гармоникалари Ф_3Y фаза бўйича бир хил томонга йўналган бўлиб, иккиламчи учбурчак схемада уланган чулғамни фаза чулғамларида ўзаро тенг ва фаза бўйича бир томонга йўналган учта электр юритувчи куч Е_3 ни индукциялайди. Бу электр юритувчи куч Е_3 лар контур бўйича I_3 токни ҳосил қилишади. Токлар ўзларининг Ф_3 магнит оқимларини ҳосил қилишади, ҳосил бўлган Ф_3 магнит оқими юлдуз схемада уланган чулғамининг Ф_3Y магнит оқимини тўла компенсациялайди ва умумий магнит оқимини синусоидал шаклда ўзгариши таҳминланади. Трансформаторнинг магнит ўзагидаги магнит оқимни кўриниши учинчи гармоникага боғлиқ бўлганлиги сабабли, магнит оқим носинусоидал шаклда ўзгаради. Шундай қилиб, агар трансформаторнинг бирорта чулғами учбурчак схемада уланган бўлса, фаза чулғамидаги магнит оқим, электр юритувчи куч ва кучланиш синусоидал формада қолади. Юқорида кўриб ўтилганларга асосан чулғамларидан бирортаси учбурчак схемада уланган трансформаторларнинг чулғамлари юлдуз ва зигзак схемада уланган трансформаторларга нисбатан афзал эканлигини кўрамиз.