1-мавзу. Давлат ва ҳУҚУҚ назариясининг предмети ва методлари мавзунинг асосий йўналишлари

1.5. ДАВЛАТ ВА ҲУҚУҚ НАЗАРИЯСИ ФАНИНИНГ
ФУНКЦИЯЛАРИ
Давлат ва ҳуқуқ назарияси фундаментал фан сифатида бир
қатор функцияларни бажаради. Буларга онтологик, гносеологик,
эвристик, методологик, сиёсий-бошқарувлик, мафкуравий, прогнозлаш
функциялари киради.
Онтологик функция. Онтология – бу ижтимоий ҳаёт ҳақидаги
қарашлар. Бунда унинг принциплари, тузилиши ва қонуниятлари
ўрганилади. Давлат ва ҳуқуқ назарияси ушбу функцияни бажара туриб,
давлат ва ҳуқуқ қандай ва нима учун юзага келди, бугунги кунда ушбу
ҳодисалар қандай қонуниятлар асосида намоён бўлмоқда ва келажакда
уларнинг ривожланиш тенденциялари қандай кечади деган саволларга
жавоб беради.
Гносеологик функция. Ушбу функция билишнинг табиатига,
унинг реал муҳитга муносабатини ўрганишга қаратилган.
Эвристик функция (назарий билиш). Эвристика – бу ҳақиқатни,
янгиликларни излаб топиш санъати. Ушбу функция ёрдамида давлатҳуқуқ ҳодисаларни ўрганибгина қолмасдан, балки унинг бугунги
кундаги ривожланиш қонуниятларига оид янги билимларни очиш
мумкин бўлади.
Методологик функция. Юриспруденция учун фундаментал фан
ҳисобланадиган давлат ва ҳуқуқ назарияси соҳавий юридик фанларга
нисбатан методологик функциясини бажаради. Бунда ушбу фанларни
зарурий тушунча ва категориялар билан қуроллантиради, уларнинг
ўрганиш объекти ва предмети доирасини чегаралаб беради.
Сиёсий-бошқарувлик функцияси. Давлат ва ҳуқуқ назарияси
давлат ички ва ташқи сиёсатининг илмий асосини шакллантиришга
ҳамда давлат бошқарувининг илмийлигини таъминлашга, давлат
қурилишидаги кўпгина муаммоларни ечишга оид таклиф ва
тавсияларни ишлаб чиқишга қаратилган.
Мафкуравий функция. Давлат ва ҳуқуқ назарияси ушбу функция
орқали ижтимоий ҳаётга, кишиларнинг хулқига нафақат давлат ва ҳуқуқ
орқали, балки тўғридан-тўғри таъсир ўтказади, ҳуқуқ субъектларининг
ҳуқуқий онги ва маданиятини шакллантиришда ҳамда ижтимоий ҳаётни
тартибга солишда ғоявий омил сифатида юзага чиқади.