1-мавзу. Боғловчи моддалар р е ж а

4.1-расм. Пишириш қозонида қурилиш гипсини олиш чизмаси
1-гипс тошини қабул қилувчи бункер; 2- Пластинасимон озиқлантирувчи, 3 – Лунжли майдалағич,4 – Болғали майдалағич, 5 – элеватор, 6-майдаланган гипс бункери, 7-Чайқатувчи, 8 – Рейкали затвор, 9-Ликопчасимон озиқлантирувчи, 10-шахтали тегирмон, 11-сиклон, 12- чангчўктирувчи мосламалардан қуритилган гипс учун бункер, 13-батареяли сиклон 14-електрофилтр, 15-винтли конвеер, 16-Гипс пишириш қозони устидаги бункер, 17-тузли қўшимча учун идиш, 18 – Қозондан буғни ҳаво тозаловчи мосламалрдан ўтказиш учун трубали узатувчи,19,25 – Винтли конвеерлар, 20 – Таер гипс бункери, 21-Гипс пишириш қозони, 22 – Тиндириш бункери, 23-Винтли озиқлантирувчи, 24, 26 – элеваторлар, 27- Қозондан тегирмонга иссиқ газларни узатувчи трубопроводлар.
Бунинг учун чанг чўктирувчи камералар, циклонлар, электрофиллар кенг ишлатилади. Қурилиш гипсга термик ишлов бериш учун энг кўп тарқалган асбоб - гипс пишириш қозони ҳисобланади. Улар асосан икки ҳилда бўлади: кичик -3м³ ва катта ҳажмли 15м³ (4.2-расм).

4.2-расм. Гипс пишириш қозони.
Пишириш қозони чўян сегментдан иборат сфера тубли 10, вертикал пўлат барабандан 1 иборат. Пишириш жараёнида гипсни аралаштириш учун қозон вертикал вали 12, лопастли 11 айлантиргич билан таъминланган. Қозон қопқоқ 5 билан беркитилади. Гипснинг бир ҳилда иситиш учун қозон қизитиш трубалар 7 билан таъминланган. Ёнилғи газлари 3 трубали орқали чиқиб кетади. Винтли конвеер 4 ёрдамида гипстош қозонга тушади, 2 труба орқали сув буғлари чиқади.
Кукун ҳолатигача майдаланган гипстош олдиндан қиздирилган узлуксиз айланувчи аралаштирувчи қозонга солинади. Модданинг биринчи қисми солингандан сўнг «қайнаш» аломати кўрингунча кутилади, сўнгра гипс кукуни аста -секинлик билан қуйиб турилади. Бунда гипс ҳар доим қайнаётган ҳолатда бўлишига эришилади ва у ўз ҳаракатчанлигини сақлаб қолади. Қозоннинг ён қисмидаги шиберли 8 тешик люк 9 орқали модда тиндириш хонасига туширилади ва аста -секин совутилади. Тиндириш қурилиш гипснинг сифатини яхшилайди ва сувга бўлган талабини камайтиради, ҳамда унинг мустаҳкамлигини оширади. Бу оз миқдорда қолган икки сувлик гипс модданинг иссиқлик ҳисобига ярим гидратга ўтиши билан тушунтирилади. Бундан ташқари, эрувчан гидрат иштирок этган ҳолда у тиндириш жараёнида гидратланиб яримгидратга айланиши мумкин. Пиширувчи қозоннинг бир қанча камчилиги бор: улар даврий ишловчи асбоб ҳисобланади, қозоннинг иккала гайкаси ва туби тез ёйилади, буғ билан чиқиб кетадиган гипс чангини тутиб қолиш қийин, куйдирилган гипс олдиндан ун ҳолатига келтириш керак, гипснинг намлиги 1%дан ортмаган тақдирдагина етарли тезликда жараён боради.
Қурилиш гипсини майдалаш ва куйдириш жараёнини бирлаштирган усули билан қуйидаги чизма бўйича олинади (4.3-расм). Омбордан гипс тоши 1-бункер келиб тушади ва питател ёрдамида 2, лунжли майдалағичга21 га лентали конвеер 20 ва воронка 19 орқали болғали майдалағич 18 га келади ва заррачалар ўлчами 10 -15 мм бўлгунгача майдаланади. Майдаланган модда 3 элеватор, 16 питател сарфловчи бункер 17 ёрдамида, шарли тегирмонига 15 тушади ва унда ҳам куйдирилади ва майдаланади. Тегирмонда модда сувсизланади, газли оқим билан чиқиб сепаратор 5 дан ўтади. Йирик заррачалар аерожелоб орқали яна майдалашга юборилади ва чанг чўктирувчи мослама 6, 10, 12га йўналтирилади. Улардан сувсизлантирилган гипс газли оқимдан ажралади ва маҳсулотлар омборига йўналтирилади. Тозаланган газлар вентилатор билан атмосферага юборилади.