1-mavzu : Yosh va pedagogik psixologiya fanining tadqiqot sohasi va muammolari mavzu opquv maqsadi : Ta’limiy

5.5.Kichik maktab Yoshidagi bolalarning emotsional xususiyatlari

Kichik maktab Yoshidagi opquvchilarning hislari opzining ancha barqarorligi, anglanganligi bilan maktabgacha Yoshdagi bolalarning hislaridan farq qiladi, bu hislar anchagina osoyishtalik bilan optadi, ancha chuqur va kuchli boplib qoladi. Kichik maktab Yoshidagi opquvchilarning umumiy emotsional tonusida xushchaqchaqlik, ruhiy tetiklik kayfiyati ustunlik qiladi. Darslarda va tanaffus vaqtlaridagi opyinlarda ular quvnoq va tetik bopladilar. Bunday holat esa kichik maktab Yoshidagi opquvchilarning emotsional hayotida norma boplib hisoblanadi.

Kichik maktab Yoshidagi bolalarning emotsional hayoti tahlim va tarbiyaning tahsiri ostida ancha kengayadi. Maktabgacha Yoshdagi bolalarning hislaridan farqli ravishda kichik maktab davrida hislarning yopnalganligida katta tabaqalanish yuzaga keladi. Bu Yoshda oliy hislarning barcha turlari rivojlanishni boshlaydi.

Kichik maktab Yoshidagi opquvchilarning his-tuygpulari ularning faoliyatida namoyon bopladi va rivojlanadi. Kichik maktab Yoshidagi opquvchilar opzlarining har bir faoliyat natijalariga baho bera oladilar. Baho kishida qoniqish va qoniqmaslik hislarini yuzaga keltirishi mumkin boplib, bu hislar bolani yaxshi opqishga ruhlantiradi. Bahzan past baho olish orqali yuzaga kelgan salbiy hislar chuqurlashib, opqituvchining notopgpri reaksiyasi va kattalarning doimiy tanbeh va tanqidlari oqibatida bolaning xarakter xislatiga aylanib qolishi mumkin. Boshlangpich sinf opquvchilarining faoliyatlari uchun ijobiy baho olishlariga yordam beruvchi asosiy hislardan biri intellektual hislardir. Odamning aqliy faoliyati bilan bogpliq boplgan hislar intellektual hislar deb ataladi. Bilishga qiziqish, taajjublanish va hayron qolish hislari, ishonch, ishonchsizlik va shubhalanish hislari intellektual hislar qatoriga kiradi.

Bunday hissiyotlar har xil nazariy va amaliy savollar tugpilganida, vazifa va masalalarni hal qilish chogpida, biror yangilikni opzlashtirish va bilish chogpida paydo bopladi va his qilinadi. Kichik maktab Yoshidagi opquvchilarning intellektual hislari bilish jarayonida rivojlanadi.Opquv faoliyatida bolalar katta hajmdagi bilimlar va faktlarga duch kelib, ular bolalarda taajublanish, ishonchsizlik, quvonch, hislarini yuzaga keltirib, qiziquvchanlik, urinchoqlik va shu kabi boshqa hislarning shakllanishiga asos bopladi.

Opqish jarayonida Yoshi kattalashib, tajribasi orta borgan sari, oqilona urinchoqlik rivoj topa boradi. Bu his odamning ilmiy tadqiqot ishlari bilan samarali shugpullanishini ragpbatlantiradi. Bilishga qiziqish maktabgacha tarbiya Yoshidagi bolalarga xos boplgan xususiyatlardandir. Bilishga qiziqish kichik maktab davrida opziga xos yopnalishni oladi.Ular har bir oprgangan narsalariga taajjublanish bilan qaraydilar.