1-Mashg’ulot: Rostgo'y bola. (Ertak)

Mashg’ulot jarayoni va texnologik xaritasi

Ishning nomi	Bajariladigan ishning mazmuni	Metod	Vaqt
1-bosqich Tashkiliy qism	Mashg’ulotni tashkil etish. O’quvchilarning davomatini aniqlash. Sinfning mashg’ulotga tayyorgarligi tekshiriladi	Suhbat	2 minut
2-bosqich Ehtiyojlarni aniqlash	O’quvchilarning ehtiyojlarini aniqlab, mashg’ulotga oid tushunchalar beriladi. O’tilgan mashg’ulotni so’rash	Savol-javob	5 minut
3-bosqich Yangi mashg’ulot bayoni	“Buyuk munajjim” matnini o’qish Mashg’ulot ustida ishlash Mirzi Ulug’bek haqida o’quvchilarga ma’lumot berish	Tushuntirish, izlanish Og’zaki savol-javob	25 minut
4-bosqich Mustahkamlash	Matnni zanjir usulida ifodali o’qish Dam olish daqiqasi	Ifodali o’qish	10 minut
5-bosqich rag’batlantirish	O’quvchilarning mashg’ulotga ishtiroki hisobga olinib rag’batlantiriladi		2 minut
6-bosqich Uyga vazifa	O’qib o’rganish	izlanish	1 minut

Mashg’ulotning borishi:

1-2 bosqichlar texnologik xarita asosida tashkil etiladi

O’tilgan mashg’ulot yuzasidan aqliy hujum savollari beriladi:

• 
  O’tgan mashg’ulotda qanday mashg’ulotni o’tgandik?
  
• 
  - Abu Ali ibn Sino qayerda tug’ilgan?
  
• 
  - Abu Ali ibn Sino kim bo’lgan?
  
• 
  - U kishi bemorlarga nima degan?
  
• 
  - Abu Ali ibn Sinoning qanday buyuk asarlari bor?
  

3. Yangi mashg’ulotni tushuntirish

O’quvchilar diqqati doskaga jalb qilinadi. Yangi mashg’ulot e’lon qilinadi.

Buyuk munajjim

            Ulug’bek- buyok o’zbek olimi va davlat arbobi. U Temurning  nabirasi. Ulug’bekning otasi Shohruh ham davlat arbobi bo’lgan. Askl nomi Muhammad Tarag’ay.

         1409 yilda Shohruh otasining davlatini o’rnida ikkita musataqil davlat tuzdi: biri-Xuroson-markazi-Xirot, ikkinchisi-Movarounnahr-markazi-Samarqand. Xirotni Shohruhning o’zi boshqardi. Movarounnahrni esa Ulug’bekka topshirdi.

         Bobosi Temurning aksi sifatida u janglarni yoqtirms edi. Agar dushmanlar hujum qilsagina unga qarshi yurish qilar edi.

Uni ilm  -fan, quirilish, obodonlashritish ko’proq qiziqtirar edi.

U 1417 yilda buxoroda, 1420 yilda Samarqandda , 1432 -33 yilda G’ijduvonda madrasa qurdirdi.

Ulug’bek madrasasi va rasadxonasida Qozizoda Rumiy, Koshiy, Ali Qushchi va boshqalar  ishlar edi.

Ulug’bek maktabing muhim ilmiy ishlaridan biri “Ulug’bek ziji” yoki “Ziji Ko’ragoniy” deb ataluvchi astronomik jadvallardir. Zij kirish, yani nazariy qism va Ulug’bek rasadxonasida o’tkazilgan kuzatihslar bo’yicha tuzilgan jadvallardan iborat. Zijda yil hisobi jadvallari, trigonometrik jadvallar, sayyoralar harakati va yulduzlar ro’yxati bor.

         Ulug’bek  Oy va Quyosh tutilishini ikki xil usulda: birinchidan, o’zi tuzgan jadvallar yordamida, ikkinchidsan, bevosita hisoblab aniqlash mumkinligini aytadi va bu usullarga misollar keltiradi.

Ulug’bekning yulduzlar ro’yxati 1018 yulduzdan iborat bo’lib, ular yulduz turkumlari bo’yicha joylashtirilgan. Ro’yxatda har bir yulduzning turkumdagi nomeridan tashqari, uning yulduz turkumidagi o’rnining qisqacha tavsifi, 1437 yildagi teng kunlik nuqtasiga nisbatan uzunligi va kengligi berilgan.

V.Yangi mashg’ulotni mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar

- Mirzo Ulug’bek kim bo’lgan?

- Ulug’bek bobomiz necha yoshda podshoh bo’lganlar?

- Rasadxonada nima kuzatilgan?

- Mirzo Ulug’bek kimning nabirasi bo’lgan?

V. O’quvchilarni mashg’ulotga ishtirokiga qarab rag’batlantiriladi.