1-ma’ruza: xo‘jalik hisobining mohiyati, boshqaruv tizimidagi ahamiyati va buxgalteriya hisobining umumiy tavsifi reja

Kassa muomalalari sintetiki hisobi
Kassada ortiqcha yoki kamomad aniqlansa, inventarizatsiya dalolatnomasining orqa tomonida sodir bo‘lgan ortiqcha va kamomadning sabablarini ko‘rsatib kassir tushintirish xati yozadi, korxona rahbari esa tekshirish natijasi bo‘yicha inventarizatsiya komissiyasi qarorini tasdiqlaydi. Aniqlangan ortiqcha naqd pul quyidagicha buxgalteriya yozuvi bilan kassaga kirim qilinadi: Dt 5010 «Milliy valutadagi pul mablag‘lari» schyoti, Kt 9390 «Boshqa operatsion daromadlar» schyoti.
Korxonalar kassasidagi pul mablag‘larining naqdligi va harakati to‘g‘risidagi axborotlarni umumlashtirish quyidagi schyotlarda amalga oshiriladi:
5010-«Milliy valyutadagi pul mablag‘lari»
5020-«Chet el valyutasidagi pul mablag‘lari».
Korxonalar kassasidagi pul mablag‘larining naqdligi va harakati to‘g‘risidagi axborotlarni umumlashtirish asosan 5010-«Milliy valyutadagi pul mablag‘lari» schyotida olib boriladi, chunki ko‘pchilik korxonalarda chet el valyutasida operatsiyalar amalga oshirilmaydi. Chet el valyutasidagi operatsiyalar to‘g‘ridan-to‘g‘ri chetga mahsulot eksport qiluvchi korxonalarda uchraydi.
Kassadagi pul mablag‘larini hisobga oluvchi schyotlarning (5000) debeti bo‘yicha korxonalar kassasiga kelib tushgan pul mablag‘lari aks ettiriladi. Krediti bo‘yicha korxonalar kassasidan to‘lanadigan pul mablag‘lari va limitdan ortiqcha pulni bankka topshirish aks ettiriladi.
5010–schyotning kredit oboroti 1–jurnal-orderda aks ettiriladi. Debet oborotlari turli jurnal-orderlarga yoziladi, bundan tashqari, 1–qaydnoma bilan nazorat qilinadi.
1–jurnal-order va 1-qaydnomaga yozish uchun kassirning hisoboti asos bo‘lib hisoblanadi. Registrda kassirning har bir hisoboti bir qatorga yoziladi. Demak, jurnal-order va qaydnomada band qilingan qatorlar soni kassirning topshirgan hisobotlar soniga teng bo‘lishi kerak.
5010-«Milliy valyutadagi pul mablag‘lari» schyotining korrespondensiyasi.