1-маъруза. Тақсимланган тизимларнинг ташкил этилиши (2 соат)

2.1-расм. Тақсимланган тизим архитектураси модели.
2.2-расмда хозирги кунда аксарият иловаларда фойдаланилаётган маълумотлар базаси (мисол учун SAP, R/3) классик архитектураси келтирилган. Бунда клиент томонидан сўровлар (чахпалак кўринишида 2.2- расмда келтирилган) веб сервер ва веб илова бажарилаётган терминаллардан бири томон йўналтирилади. Веб сервер клиент томонидан келаётган (HTTP) сўровларни қайта ишлайди, илова сервери эса дастурлаш тиллари махсулотларининг логик амалларини бажаради, мисол учун JAVA ёки C#(ёки бошқа дастурлаш тилининг дастурий махсулотлари, маълумотлар базасидан фойдаланган холатда).

Маълумотлр базаси серверига йўналтирилган SQL сўров, базага бориб етгач тахлил қилинади ва қанақадир натижа билан ортга қайтади, сўров маълумотлар серверида бўлган пайтда бази ўзгартиришлар киритиш имкониятига хам эга бўлади. Персистентликни сақлаш мақсадида маълумотлар базаси сервери барча маълумотлар журналини маълумотлар сақлаш қурилмасида сақлайди. Маълумотлар базаси сервери орасидаги интерфейс ва маълумотларни сақлаш тизими физик блокларни get ва put сўровларидан фойдаланган холда юбориши мўлжалланган (мисол учун, 64 кб хажмдаги блокларни).

Ананавий маълумотларни сақлаш тизимларида терминалга локал тарзда уланган дисклардан фойдаланилади, ёки бирлашган тармоққа уланган маълумот сақлаш қурилмасидан (storage area networks, SAN). Кейинги авлод маълумот сақлаш тизимларида, ананавий айланувчи дисклар ўрнида қаттиқ жисмли дисклар (solid – state disk), ёки турли ташувчиларнинг комбинацияларидан асосий хотира сифатида фойдаланилади.