1-ma’ruza Matn. Chuvalchanglar sinfi. Mavzu: Halqali chuvalchanglar tipining umumiy tavsifi va klassifikatsiyasi. Belbog‘sizlar

Autolytus 
da bo’ladi. 
Polixetalarning urug’langan tuxumidan 
troxofora 
lichinkasi hosil bo’ladi. Uning 
tanasi 
dumaloq
yoki 
noksimon
shaklda bo’lib, tepasida bir tutam uzun 
kipriklardan iborat kokili bo’ladi. Lichinka ma’lum vaqt suvda erkin so’zib 
yashaydi, metamorfoz bilan rivojlanib, gavdasining keyingi qismi cho’zilib, 
segmentlarni hosil qilaboshlaydi. Metamorfoz davom etib, parapodiylar, qillar 
hosil bo’laboshlaydi. Lichinkaning tepa qismi teri ostiga botib kirib, bosh miyani, 
qorin tomonida ektoderma hisobidan qorin nerv tolasi, sezgi organlari - ko’zlar, 
palplar hosil bo’ladi. Natijada troxaforadan metamer selomli 
metatroxofora 
hosil 
bo’lib, unda bosh bo’lim - prostomium, bir necha segmentli gavda bo’limi va 
pigidiy hosil bo’ladi. Metatroxofora lichinkasi ma’lum vaqt suvda so’zib, 
keyinchalik suv tubiga tushib rivojlanishni davom ettirib barcha tashqi va ichki 
organlarni hosil qilib voyaga yetgan individga aylanadi. 
Ekologiyasi. 
Polixetalar dengizda so’zib, suv tubida o’rmalab yoki suv tubidagi 
qumga ko’milib yashaydi. Ba’zilari ingichka naychalar hosil qilib, uni ichida 
yashaydi. Ayrimlari parazitlik bilan hayot kechiradi. 

---

Polixetalarning o’lchami birnecha mm dan 3 metrgacha 
(Eunice gigantea) 
bo’ladiva dengizning turli chuqurligida yashaydi. Ko’pgina turlari qirg’oqqa yaqin 
joyda yashasa, ba’zilari 1000 metr chuqurlikda ham uchraydi.
Polixetalar amaliy jihatdan ahamiyatga ega bo’lgan chuvalchanglardir. Masalan, 
tropik mintaqalarda uchrovchi pololo
-(Eunice viridis) 
iste’mol qilinadi. 
Polixetalar ovlanadigan baliqlar va qisqichbaqalarning oziqasi manbai hisoblanadi. 
Polixetalar sinfi kezib yuruvchilar va o’troq yashovchilar kenja sinflariga 
bo’linadi.