1-маъруза. Кириш. Фан мақсади, вазифаси ва долзарблиги

Оптик “охирги нуқта”. FTTX ва PON концепциялари
Оптик кабел тизимлари технологиясининг ривожланиши ва анъанавий метал кабелларнинг сиқиб чиқарилиши оптик кенг полосали кириш тармоқлари концепциясининг пайдо бўлишига олиб келди. Ҳозирги вақтда FTTx (Fiber Transport To…, яъни ...гача оптик транспорт тармоқ) номини олган оптик абонент тармоқлари концепцияси тармоқларни қуришда кенг равишда фойдаланилмоқда.
FTTx деганда турли структурага эга бўлган технологиялар оилсаи тушунилади (3.13-расм):
FTTB (Fiber To The Building) – уйгача оптик узатиш тизими;
FTTС (Fiber To The Curb) – тақсимланган қутигача оптик узатиш тизими;
FTTСab (Fiber To The Cabinet) – тақсимлаш шкафигача оптик узатиш тизими;
FTTР (Fiber To The Premises) – тармоқ сегментигача оптик узатиш тизими;
FTTО (Fiber To The Office) – офисгача оптик узатиш тизими;
FTTН (Fiber To The House) – хонадонгача оптик узатиш тармоғи;
FTTU (Fiber To The User) – охирги фойдаланувчигача оптик узатиш тармоғи.
5.10-расмла кўрсатилганидек, ҳар қанлай оптик кириш тармоғи асосида тармоқ OLT (Optical Line Terminal) ва терминал ONT (Optical Network Terminal) элементларининг ўзаро боғлиқлиги ётади. ONT ни абонент кириш линияси участкаларида жойлаштиришга боғлиқ равишда FTTx технологиялари ҳам фарқланади.
Замонавий оптик кабелли тизимлар деярли чегарасиз ўтказиш полосасини таъминлайди. Оптик кабелларда WDM спектрал мултиплексорлаш принципларини қўллаш битта кабелда бир секундда бир неча терабитни узатиш имконини беради. Шу билан бирга ONT нинг нархи ҳозирча жуда юқори. Шу сабабли FTTx етакчи офис ташқи кириш технологияси бўлди. Оптик узатиш тизими NGN томонидан қўйиладиган ҳар қандай янги концепция ва маълумотларни узатиш тезлигига бўлган талаблардан қатъий назар кенг полосали киришнинг ихтиёрий миқдордаги фойдаланувчилари эҳтиёжларини қондира олади. Шунинг учун операторлар янги қурилиш ишлари ҳақида гап борганида FTTx технологиясини танлайдилар. Тушунарчиз истиқболли мис симли кабелларни биногача ётқазгандан кўра, биногача опкти кабелларни ётқизиб, кейинчалик муаммосиз бўлган афзалроқдир. Бунда FTTx технологияларини HPNA ва VDSL замонавий офис ички кириш тармоқлари билан бирлаштирилади.