1 м а ъ р у з а: Кириш. Фаннинг мақсади ва вазифалари

3.4. Саноат биноларининг таъмирлаш ва реконструкция қилишнинг 
ўзига хос жиҳатлари 
Саноат ривожланишининг ҳозирги замон суръатларида чиқарилаётган 
маҳсулот турларидаги ўзгариш ва корхонани жиҳозлаш, нисбатан қисқа вақт 
оралиғида юз беради, бунда бино ва иншоолар ўзгаришсиз қолади. Ишлаб 
чиқариш технологиясининг нисбий ўзгариши ва жиҳоз, қурилмалар 
алмашинуви машинасозлик саноатида ҳар 10-15 йилда, химия саноатида 6-8 
йилда, электрон саноатида эса ҳар 5 йилда юз беради. Саноат бино ва 
иншоотларининг физик умрбоқийлиги эса 50-100 йил атрофида. 
Бинонинг умрбоқийлигини назарга олган ҳолда шуни такидлаш 
лозимки, эксплуатация даврида технологиянинг ўзгариши 3-5 марта юз 
беради. Ҳар бир технологияни ўзгаришида ва жиҳоз машина ва 

---

қурилмаларини алмаштирилишида мавжуд саноат бино ва иншоотларини 
янгилаш ва реконструкция қилиш эҳтиёжи туғилади. 
Реконструкция бошланишига қадар корхона томонидан асосий 
жамғармаларни янгиланишини белгиловчи концепциянинг дастлабки 
параметрини топиш учун комплекс тадқиқод ишлари ўтказилиши керак (3.2-
расм).
Мазкур схемани саноат корхонаси реконструкция ишларини режалаштириш 
ишларида қўллаш қуйидаги натижалар олиш имконини беради: 
- иш олиб бориш учун керак бўлган сарфларни кенгайтириш ва уларни 
инфратизимга таъсири ҳақида ахборот; 
- корхона қувватларини тўпланиши ва бетўхтов ишга тушурилиши 
эвазига қурилиш дастурини йўналтиришдан келадиган фойдали самара; 
 
3.2-расм. 
Асосий жамғармаларни комплекс қайта ишлаш концепцияси. 
- ишлаб чиқариш шароитини ва ҳаёт даражасини яхшилаш билан бир 
вақтда оқилона функционал-технологик ечимларни ишлаб чиқиш ўрнига 
реконструкцияланадиган корхонада сарфларни қисқартириш; 
- кенг инженерлик тайёргарлик шароитида реконструкция олиб 
борадиган қурилиш ташкилотининг сарфларини минималлашуви.