1 м а ъ р у з а: Кириш. Фаннинг мақсади ва вазифалари

5-МАЪРУЗА:
Турар уй-жойларни реконструкция килиш 
Маъруза режаси 
1.
Турар уй-жойларни реконструкция килишнинг максади.
2.
Биноларни хизмат муддати ва уларнинг емирилиши.
3.
Турар-жойларни реконструкция ишларини олдиндан бахолаш ва 
реконструкция килиш мумкинлигини мақсадга мувофиқлигини 
асослаш.
5.1
 
Турар уй-жойларни реконструкция килишнинг максади.
 
Бино ва унинг конструктив элементларини техник ҳолатини 
баҳолашнинг мезони жисмоний емирилиш бўлиб, бу бинонинг дастлабки 
сифат кўрсаткичларининг табиий-иқлимий факторлар ва инсоннинг ҳаётий 
фаолияти таъсирида аста-секин пасайишида намоён бўлади. Узоқ йиллик 
эксплуатация жараёнида турли факторлар таъсирида конструктив 
элементларнинг физик-механик хоссалари вақт утиши билан ўзгариб боради.
Техник-эксплуатацион 
сифатларинининг 
йўқотиши 
деганда 
бино 
конструктив элементларининг мустаҳкамлиги, бикирлиги ҳамда атроф-
муҳитнинг бузувчи таъсирига чидамлилигининг пасайиб бориши 
тушунилади. Бу сифатлардаги салбий ўзгаришлар натижасида бино вақт 

---

ўтиши билан эскириб, унда емирилиш, шикастланиш ҳамда бузилиш 
аломатлари пайдо бўла бошлайди.
Жисмоний емирилиш
табиий
ва 
механик
турларга бўлинади.
Табиий равишда жисмоний емирилиш -
бу қурилиш конструкциясининг 
дастлабки сифат кўрсаткичларининг турли омиллар таъсирида вақт ўтиши 
билан пасайиб боришини англатади.
Механик емирилиш -
бу қурилиш конструкциясида турли хилдаги 
динамик, технологик жараёнлар таъсирида фавқулодда ёки аста-секинлик 
билан шикастланиш ёки деформацияланиш ҳолатларининг пайдо бўлиши 
билан боғлиқ ҳолатдир.
Емирилиш назарияси бўйича бинолардаги емирилиш икки хилга-
емирилишнинг қайта тикланадиган ва қайта тикланмайдиган турларига 
бўлинади.
Қайта тикланадиган емирилиш 
деганда
 
бинодаги иккинчи даражали 
конструктив элементлар (масалан, эшик-дераза, пол, осма шифт 
конструкциялар ва ҳ.к.) нинг вақти-вақти билан таъмирлаш ёки алмаштириш 
орқали конструктив элементнинг барча сифат кўрсаткичлари дастлабки 
ҳолатга келтирилиши тушунилади.