1 kurs talabalar uchun o’quv darslik (mа’ruzа mаtnlаri) Mualif: Musayeva O

2. Tarmoq tiplari.

Bir qiymatli tarmoq juda sodda va arzon variantdagi bir nechta kompyuterlarni o‘zaro birlashtirilishidir. Bir qiymatli tarmoqni funksiyalari, qurish parametrlari MS DOS, Windows 95/98 sistemalarida e’tiborga olingan. Bunday tarmoq uchun xar bir kompyuterga alohida tarmoq kartasi, koaksial tarmoq kabellari zarur bo‘ladi. Tarmoqdagi barcha kompyuterlar tengdir. Bu yerda tarmoq resurslari, axborotlarni saqlash xizmati, adminstrator yo‘q bo‘lib, server kompyuter yo‘qdir.

Server bilan ajratilgan tarmoq. Yuqori sifatli, imkoniyat omillari yuqori tarmoqni boshqarishda asosiy funksiyani bajaruvchi kompyuter serverdir. Tarmoqdagi kompyuter (ishchi stansiya) larni o‘zaro aloqasi, konsentrator (Hup) deb ataluvchi maxsus qurilma orqali amalga oshiriladi. Shu jumladan server ham konsentratorga ulanadi. Bunda serverga tarmoq resurslarini boshqarishdagi turli topshiriqlar, disk, printer va modemlarga ijozatlarni qo‘llash sharoitlari yaratiladi.

Lokal xisoblash tarmog‘i. LXT (LAN-Local Area Network) Bu kompyuter tarmog‘i bo‘lib, kichik xududdagi abonentlarni birlashtiruvchi tarmoq. Undagi ishchi stansiyalar (abonentlar) bir binoda yoki masofasi chegeralangan biror xudud miqyosida bo‘lishi mumkin. LXT bir yoki bir nechta serverda tarmoq bazasini yaratadi. Bunday tarmoqni boshqarish adminstrator zimmasiga yuklatiladi. Undan tashqari axborotlarni chegaralash, ulardan foydalanish xossalarini belgilash, tarmoq resurslari xizmatlari guruxlarga bo‘lish, guruxlar xosil qilish xizmatlarini bajaradi. LXT ning ierarxik strukturasi- ximoyalar sistemasi, axborotlardan kooperativ holda foydalanish, saqlanishini kafolatlash xususiyatlarini yaratib beradi.

Mintaqaviy tarmoq. (MAN-Metropolitan Area Network) Mintaqada va ma’lumot bir mamlakat darajasidagi abonentlarni birlashtiruvchi tarmoq (bir necha 100 km) abonent orasidagi masofa.